De kan van Kandinsky

Wat heb je nodig? 

1. gekleurd karton A3 formaat
2. sponsjes
3. verfrollers
4. stroken stevig geribbeld karton 
5. bubbeltjesplastic
6. plakkaatverf
7. kwasten
8. schaar  
9. lijm

Lees hier over Kandinsky's concentrische cirkels. 

Organisation

Verdeel deze les in twee momenten. Richt voor les 1 (stap 1-4) vier tafelgroepjes in waar leerlingen kunnen drukken. Verdeel de leerlingen over deze groepjes. Als iemand klaar is, kan hij naar de volgende groep. Zo rouleren de leerlingen tussen de groepen tot ze aan het eind van de les de stappen 1-4 hebben gedaan.  

In de tweede les 2 (stap 5) worden de afzonderlijke onderdelen gecombineerd tot een kunstwerk. Leerlingen zitten dan op hun eigen plek in de klas.  

Dikke tip: wijs leerlingen erop dat ze op elk afzonderlijk onderdeel dat ze maken hun naam zetten! 

Groep A: drukken met sponsjes. Zet in het groepje papieren bordjes met verschillende kleuren verf klaar en leg bij elke kleur een verfroller.  

Groep B: drukken met karton. Snijd van een doos stroken karton van ongeveer 25 cm breed. Zet in het groepje papieren bordjes klaar met verschillende kleuren verf en leg bij elke kleur een kwast. 

Groep C: drukken met bubbeltjesplastic. Leg hier stevig wit A4 papier, stukken bubbeltjesplastic, enkele kleuren plakkaatverf en verfrollers klaar. Per kleur een verfroller.  

Groep D: concentrische cirkels verven. Leg in deze groep dik tekenpapier en verf op plastic bordjes klaar. Per kleur een kwast. 

Wat moet je doen? 

Stap 1: Leg het gekleurde karton rechtop voor je. Stempel ongeveer 1/3 deel van de onderkant vol met een sponsje en één kleur verf. Niet wrijven! 

Stap 2: Smeer met een kwast verf op de rand van de strook karton. Stempel horizontale en verticale strepen boven de sponsafdrukken. 

Stap 3: Spuit wat verf op het plastic en smeer dit uit met een kwast. Maak een afdruk op een wit vel papier. Laat drogen.  

Stap 4: Vouw een wit tekenvel in 6 vierkantjes. Schilder in elk vakje  een concentrische cirkel zoals Kandinsky dat deed. Gebruik 3 kleuren per cirkel. Laat drogen. 

Stap 5: Knip de cirkels uit. Teken op de achterkant van de bubbeltjesplastic print een symmetrische vaas en knip die uit. Plak vaas en bloemen op het bedrukte karton. 

kunstwerken gemaakt door leerlingen groep 5  

Beeldaspecten: kleur, nuance, vorm, lijn

Technieken: drukken met verschillende materialen, verven, knippen, plakken 

Zeeschildpad

 

Benodigdheden:

1. tekenpapier A3 en A4 formaat
2. blauwe vloeibare waterverf
3. witte plakkaatverf
4. wc-rolletje
5. viltstiften
6. oliepastel
7. schaar
8. lijm
9. plantensproeier

Wat moet je doen?

Stap 1 

Teken met oliepastel waterplanten op het A3 tekenvel.

Stap 2

Spuit wat water op het vel. Laat daar druppels vloeibare waterverf in vallen. De verf verspreid zich in het water, eventueel geholpen met een penseel. Laat drogen.

Stap 3

Stempel met een wc-rol en witte plakkaatverf waterbubbels op het werk. Laat drogen.

Stap 4

Teken op het A4 vel een schildpad. Verdeel het schild in vlakken. Kleur in met drie kleuren viltstift. Kleur de poten en kop met oliepastel.

Stap 5

Knip de schildpad uit en plak op het A3 vel. 

kunstwerken gemaakt door leerlingen van groep 5

Beeldaspecten: kleur, ruimte. 

Technieken: stempelen, tekenen, knippen.

Honden in het museum, door Arthur Japin

In Honden in het museum vertelt schrijver Arthur Japin over twee van zijn grote liefdes: honden en kunst. Japin nodigt ons, samen met zijn hond Basso, uit voor een rondleiding door een denkbeeldig museum vol met echte kunstwerken waarin honden de hoofdrol spelen. Want wat niemand eigenlijk weet, is dat er juist in een museum heel veel honden zijn. En dat terwijl ze zelf eigenlijk nooit naar binnen mogen! 

De vriendschap tussen mens en hond is al eeuwenoud. Waar je ook kijkt, overal duiken honden op in kunstwerken. Cerberus, de driekoppige hond die in de Romeinse tijd als bewaker diende. De familiehond op de schilderijen van Jan Steen. En als je goed kijkt naar De schreeuw van Edvard Munch, dan zie je eigenlijk een bange spaniel met lange hangoren in plaats van een mens! 

De getekende illustraties in dit boek zijn van Martijn van der Linden, die we ook kennen van Bob Popcorn, Tangramkat en Wat je moet doen als je over een nijlpaard struikelt. Van der Linden past verschillende technieken toe. We zien gearceerde zwart-wit tekeningen, maar ook gedetailleerde kleurige hondenportretten. Grappig is de Afghaanse windhond Kabul van Picasso, getekend in de bekende kubistische stijl van Picasso. 

Bij elke afbeelding vertelt Japin een kort verhaal. De toon is rustig en  vriendelijk, alsof je Japin het verhaal speciaal aan jou vertelt. 

Honden in het museum is een boek dat je goed kunt gebruiken als introductie bij verschillende kunstlessen op dit weblog. Een paar ideeën: 

• Het verhaal over Archie, de hond die Andy Warhol zijn muze noemde, sluit aan bij deze les. Natuurlijk kies je dan een afbeelding van een hond. 
• Of kies de les De schreeuw van Edvard Munch met als onderwerp een bange hond. 
• Met een verknipte tekening van een hond kun je deze Picassoles gebruiken. 
• Wil je liever drukken? Kies dan deze les en laat leerlingen een expressionistische hond drukken. 
• Of boetseer een hond van papier maché in de stijl van Nikki de Saint Phalle. 

Algemene gegevens 
Titel: Honden in het museum
Schrijver: Arthur Japin
Illustraties: Martijn van der Linden
Jaar van uitgifte: 2025
ISBN: 9789021686448
Uitgeverij: Ploegsma  

Herinnering aan de zomer

Benodigdheden

1. wit tekenpapier A4
2. waterverf
3. plaksel
4. kleurpotloden
5. wit karton voor achtergrond

Aan de vakantie heeft iedereen meestal mooie herinneringen. Een zonsondergang aan het strand, een zomerse middag op de hei of de dreigende wolken boven de zee.
Welke kleuren horen bij die herinnering? Welke kleuren horen bij een zonsondergang, welke bij een middag op de hei en welke kleuren zou je kiezen bij de dreigende storm boven de zee?

Verf met waterverf het tekenvel vol in de kleuren die bij de zomerherinnering passen. Verf hiervoor glooiende banen in verschillende kleuren. Laat het werk drogen en scheur dan het vel in de breedte in een aantal repen. 

Plak de repen met iets tussenruimte op het grotere vel papier, waarbij je links, rechts en bovenaan evenveel ruimte vrij laat. Onderaan moet een grotere strook overblijven.
Schrijf onderaan in een mooie letters de titel, verwijzend naar die vakantieherinnering. Maak langs de drie andere kanten kleine tekeningetjes die te maken hebben met de herinnering. 　

Beeldaspecten: kleur, ruimte.
Technieken: werken met waterverf, scheuren, tekenen.

Door een zomerse bril

Benodigdheden:

1. zwart knutselpapier op A4 formaat
2. wit tekenpapier half A4
3. viltstiften of kleurpotloden
4. goud- en zilverkleurige stiften
5. schaar
6. lijm

Teken op een dubbelgevouwen zwart vel papier een halve zonnebril tegen de papiervouw aan. Knip de bril uit. Maak op een half wit A4 vel een zomerse tekening. Kleur deze in. Leg de bril erop en schuif zo lang tot je de mooiste uitsnede ziet (beeldaspect: ruimte). Plak de bril op de tekening en knip de bril nogmaals uit. Versier de bril eventueel met goud- of zilverkleurige stift.

Door leerlingen van groep 8

Morgen ben ik vrij

 Morgen ben ik vrij, Verhalen over slavernij 

Op 1 juli wordt met Keti Koti de afschaffing van de slavernij herdacht. Voorafgaand aan deze feestdag, verscheen 'Morgen ben ik vrij'. In dit boek staan verhalen over de tijd van de slavernij gezien door de ogen van kinderen. Van Paramaribo tot Amsterdam en van Java tot Curaçao: slavernij heeft overal een enorme invloed gehad. Maar hoe was het voor kinderen om in de tijd van de slavernij te leven? 

In elf verhalen brengen de schrijvers je dichter bij die geschiedenis. Elk verhaal wordt verteld door een kind dat destijds te maken had met slavernij. De opstand van Tula, het abolitionisme van Elizabeth Fry en Marten Douwes Teenstra en Ma Pansa die zaadjes in haar haar smokkelde. Maak ook kennis met Isack, de jongen die als pronkstuk cadeau wordt gegeven aan een adellijke familie. Of met Doni, die gevangenzit op een slavenschip en de schaduwjongen Untung, die op het familieportet van Pieter Cnoll staat in Batavia. 

Na elk verhaal vind je twee pagina's met feitelijke informatie. Dit biedt  context en verdieping, zodat fictie en geschiedenis naadloos in elkaar overlopen. Achterin het boek is per verhaal een verklarende woordenlijst opgenomen van de woorden die in de teksten blauw gedrukt zijn.

Knap is dat de auteurs erin slagen een evenwicht te vinden tussen de rauwe realiteit van slavernij en hoop en veerkracht. De hoofdpersonen tonen moed, doorzettingsvermogen en menselijke kracht in hun strijd tegen onrecht. 

illustratie Roeqija Fris

De verhalen zijn geschreven door bekende auteurs: Simone Arts, Annemarie van den Brink, Janice Deul, Fikry El Azzouzi, Henna Goudzand Nahar, Tialda Hoogeveen, Martine Letterie, Milouska Meulens, Robin Raven en Dwight van van de Vijver. Het voorwoord is van Ernestine Comvalius en de prachtige, kleurrijke illustraties van Roeqiya Fris.

Bij het boek is een mooie lesbrief gemaakt, met elf afzonderlijke verwerkingsopdrachten bij de verhalen. 

Algemene gegevens: Leeftijd	vanaf 10 jaar
ISBN	9789021686639
Uitgever	Ploegsma
Prijs Verschijningsdatum	19,99 11-06-2025
Aantal pagina's	136

Een dagje aan het strand

Door Demi, groep 7

Benodigdheden:

1. tekenpapier op A3 formaat
2. restjes wit papier
3. plakkaatverf
4. kwasten
5. tamponneerkwast
6. schaar
7. viltstiften en kleurpotloden
8. lijm

Maak met de klas een woordveld met woorden die je kunt bedenken bij 'aan het strand'. Denk aan dingen voor op het zand, in het water en in de lucht: surfplanken, zeilbootjes, badgasten, parasols, vliegers.

Zet in een tafelgroepje bedekt met kranten drie bakjes met verf klaar:

• geel met een beetje bruin ernaast (strand) + twee grote kwasten
• blauw met een beetje groen ernaast (zeewater) + twee grote kwasten
• blauw met wit (lucht)  + twee grote kwasten
• wit (branding) + twee tamponneerkwasten

Laat vier kinderen tegelijk werken aan het schilderen van het basisvel waarop het strand komt. Doe voor hoe er geschilderd moet worden: veel geel aan de kwast en een beetje bruin voor het strand (niet mengen dus!). Idem blauw met wit voor de lucht, en blauw met groen voor het water. Maak golvende bewegingen met de kwast om het water te accentueren. Eindig met een getamponneerde rand wit voor de branding.

Kinderen die niet schilderen, werken aan de tekeningetjes van mensen en dingen die je op het strand ziet. Kleur in met viltstift of kleurpotlood. Knip alles netjes uit en maak er een mooie collage van op het geschilderde vel.

Door Meghan, groep 7

Gieren (met de) pinguïns

 Gieren (met de) pinguïns, door Job van Tol

Job van Tol werkt in dierentuin Artis als vaste verzorger van de Afrikaanse pinguïns en de vale gieren. In dit informatieve boek geeft hij je een kijkje achter de schermen van de dierentuin. Wie werken er en wat zijn hun taken? Wat eten al die verschillende dieren? Hoe zorg je ervoor dat de dieren gezond blijven? En is het eigenlijk wel goed om dieren in een dierentuin te laten wonen? 

Je loopt een hele dag mee met Job. Je gaat pinguïns voeren, poep scheppen en helpt tussendoor bij de geboorte van een giraffe. Je maakt kennis met de andere verzorgers en andere mensen die in de dierentuin werken. En tussen al deze informatie door maak je kennis met Ad, een reiger die zijn kostje bij elkaar zoekt in de dierentuin en over zijn belevenissen vertelt. 

Een mooi boek voor kinderen die gek zijn op dieren en natuurlijk ook voor de schoolbibliotheek, want het bevat een schat aan informatie. Helaas is de kwaliteit van de foto's niet zo geweldig.  

Algemene gegevens:
Titel: Gieren met de pinguins
Schrijver: Job van Tol
Illustraties: Annemiek Schellenbach
Uitgever: Ploegsma
Aantal pagina's: 156
Leeftijd: 9-12 jaar

Pracht aan de gracht (in groep 8)

Benodigdheden: 

1. tekenpapier op A4 formaat
2. potlood
3. liniaal
4. Oost-Indische inkt
5. kroontjespen
6. pastelkrijt

Bekijk grachtenpanden en bespreek de diverse gevels: trap-. hals-, klok- en tuitgevel. Bespreek de details: verdeling in etages, plaatsing van de ramen, symmetrie, trapjes, jaartal etc. 

Leerlingen trekken met potlood en liniaal een lijn op 5 cm van de onderkant van het vel papier, zodat de tekeningen naast elkaar opgehangen kunnen worden. Schets de huizen met potlood, geef aan waar de ramen en deur komen, maar laat de details achterwege. Trek de lijnen dan over met Oost-Indische inkt en teken tegelijkertijd de details. Teken bootjes in de gracht. 

Kleur de tekening in met pastelkrijt. 

door leerlingen van groep 8

Beeldaspecten: kleur, lijn, vorm, nuance. 

Bloeiende bomen

Benodigdheden:

• blauw en groen knutselpapier A4
• restjes gekleurd papier in warme kleuren
• zwart papier
• schaar
• lijm 

Wat moet je doen?

1. Knip van het groene papier een glooiende strook en plak die onderaan het blauwe vel.
2. Knip uit zwart een boomstam met takken.
3. Knip uit het gekleurde papier meerdere rondjes. Plak er steeds drie of vier op elkaar zodat je ringen krijgt.
4. Plak de rondjes in de boom. 

door leerlingen van groep 4

Beeldaspecten: kleur, vorm, nuance.

Kippen in de stijl van Andy Warhol

Benodigdheden:

1. wit papier 21 bij 14 cm
2. viltstiften
3. stukje karton

Verdeel het tekenvel in zes vakjes van 7 bij 7 cm. Teken op karton een eenvoudige kip en knip deze uit. Trek deze mal om in de zes vakjes. Keer de mal als je wilt dat de kip de andere kant op kijkt. Kleur de onderdelen van de kippen en de achtergronden in met felle kleurtjes viltstift. Omlijn de kippen en de onderdelen ervan met een zwarte fineliner en teken de poten.

Wilt u deze les gebruiken om leerlingen iets te leren over kleuren, pas dan de opdracht als volgt aan. Voorbeeld:

• kleur één kip in alleen primaire kleuren
• kleur één kip in alleen secundaire kleuren
• kleur één kip in complementaire kleuren
• kleur één kip in alleen warme kleuren
• kleur één kip in alleen koude kleuren
• kleur één kip in alleen neutrale kleuren

Een wandeling door impressionistisch Parijs, door Charlotte Dematons

Bij de opening van de tentoonstelling Nieuw Parijs: van Monet tot Morisot in het Kunstmuseum in Den Haag (feb. 2025), is er weer een prachtig boek verschenen in de collectie kinderkunstboeken van uitgeverij Leopold. Dit keer van niemand minder dan Charlotte Dematons: Een wandeling door impressionistisch Parijs met Georges en Jacques. Vanuit het perpectief van twee dakloze mannen, Georges en Jacques, zien we het Parijs van de 19e eeuw.

Op een bankje in de Jardin de Tuileries zit Georges te mijmeren over vroeger. Over zijn impressionistische schildervrienden van die tijd: Monet, Degas, Renoir, Cezanne, Morisot en Bazille. Over Jeanne, van wie hij zoveel hield, maar die omkomt in de Frans-Duitse oorlog van 1870. 

Georges haalt de tekening die Degas van Jeanne maakte uit zijn binnenzak. Dan komt Jacques naast hem zitten. Om Georges op te beuren, stelt Jacques een wandeling door Parijs voor. Ze lopen langs de bezienswaardigheden die we kennen van de impressionistische schilderijen, zien de Eiffeltoren in aanbouw, de bouw van de Sacré-Coeur op de heuvel van Montmartre en gaan tot slot met de trein ("Kaartje hoeft niet, ik ken de directeur, kennis van Monet") naar de kikkerpoel bij Bourgival, de plek waar Georges vroeger met Jeanne en zijn vrienden de zondag doorbracht. 

In het boek zijn veel originele schilderijen te zien die het verhaal ondersteunen. Op de achtergrond getekende stukjes plattegrond van Parijs. Onderaan de pagina's illustreert Dematons de verhaallijn in een doorlopende strook: Georges die vanuit het park met Jacques door Parijs wandelt. Op alle pagina's vind je de typerende Dematons-zoekplaatjes: de gele ballon, een luchtballon, een zwarte kat en de zwerver met Georges. Op de laatste twee bladzijden korte uitleg bij het boek.

Een geweldig boek om voor te lezen en/of te gebruiken bij je kunstlessen. 

Carnavalsclowns

Door Mayke en Buse

Benodigdheden:

1. gekleurd papier 23 bij 32 cm
2. wit tekenpapier op A5 formaat
3. schaar
4. lijm
5. oliepastels
6. plakkaatverf
7. wc rolletje

Bekijk via het digibord foto's van clowns en vergelijk ze met foto's van 'gewone' mensen. Waaraan herken je een clown?
Geef alle leerlingen een gekleurd vel papier en een half A-viertje wit. Laat de leerlingen de hoeken van dit witte vel afknippen, zodat er een gezichtsvorm ontstaat. Plak het witte vel in het midden van het gekleurde vel. Teken met oliepastel een clown, waarbij het gezicht wit blijft. Denk aan ogen, mond, neus, hoedje, haren, strik. Kleur de vlakken in en omlijn alles met zwart oliepastel.

Stempel met een wc-rolletje cirkels van plakkaatverf rondom de clown.

Beeldaspecten in deze les: vorm, lijn. 
Technieken: knippen+plakken, stempelen, tekenen met oliepastel.

Door leerlingen van groep 4

Wat heb jij op je hart?

Een les over spreekwoorden en uitdrukkingen met het woord 'hart', te gebruiken rond Valentijnsdag. Of bekijk een van de andere lessen die je kunt doen rond 14 februari.

Een hart van goud 

 Benodigdheden:

1. tekenpapier A6 formaat
2. potlood
3. zwarte fineliner
4. rode viltstift
5. kleurpotloden, stiften of krijt

Uit het oog, uit het hart

Wat moet je doen?

• Bedenk een spreekwoord met het woord 'hart'. 
• Maak hiervan een tekening in de stijl van de kaarten van Quizlet.
• Laat het figuurtje wit.
• Kleur het hart met viltstift rood.  
• Omlijn alles met een zwarte fineliner.
• Teken op 1 cm vanaf de rand een vak rond de tekening. 
• Kleur het vak in met materiaal naar keuze. 

Uit het zicht, uit het hart 

Je hart vasthouden

Beeldaspecten: kleur, lijn, vorm.

Vlokken vangen

 

Door Ellen en Lieke, groep 6

Benodigdheden:

1. blauw knutselpapier
2. oliepastel krijtjes
3. fiberfill

Het sneeuwt! Kijk omhoog en probeer met je tong sneeuwvlokjes te vangen! Hoe ziet je gezicht er uit als je omhoog kijkt?

Teken een kind in een vrolijke wintertrui. Kleur dit stevig in met oliepastelkrijtjes. Omlijn met zwart. 

Plak een stukje fiberfill op de tong en vergeet niet de sneeuwvlokken te tekenen.