Het rariteitenkabinet van Rembrandt

Benodigdheden:

1. tekenpapier 12 bij 12 cm
2. Oost-Indische inkt
3. kroontjespen
4. grijs potlood
5. zwart papier
6. lijm
7. diverse schelpen 

Rembrandt was schilder, etser en tekenaar, maar ook kunsthandelaar. In 1656 raakt hij failliet en om de schuldeisers te betalen, moesten zijn bezittingen worden verkocht. Een ambtenaar heeft toen een lijst gemaakt van alle spullen die zich in het huis van Rembrandt bevonden. Zo was er een grote verzameling voorwerpen uit diverse werelddelen in de 'kunstcaemer', ook wel 'rariteitenkabinet' genoemd (rare = zeldzaam).
In de kamer stonden gedroogde dieren, schelpen, afgietsels van antieke beelden, speren uit Indonesië, het schild van een schildpad, koraal, glas uit Venetië, servies, een leeuwenhuid, een slangenhuid en een kastje met munten en penningen. Zeelieden van de VOC en de WIC namen de voorwerpen vaak als privé-bagage mee naar Nederland. Zo kwamen er voorwerpen uit landen rond de Middellandse zee, het Turkse Rijk, Rusland, Afrika en Indië terecht op veilingen en in curiosawinkels.

Ets van een schelp, Rembrandt, 1650 (Rijksmuseum)

Bespreek hoe etsen worden gemaakt (filmpje van Het Klokhuis). Waarom levert een ets meer op dan een tekening? Waarom moet je de ondertekening van een ets in spiegelbeeld krassen?
Bekijk etsen van Rembrandt. Wat valt op?

• zeer gedetailleerd
• alleen lijnen 
• donkere vlakken maken d.m.v. arcering 
• levensecht
• zwart-wit
• schaduwen en lichtval

Laat leerlingen eerst oefenen in het gebruik van Oost-Indische inkt: hoe maak je dunne en dikke lijnen? Hoe maak je lichte en donkere vlakken? Wat is arceren?

Leerlingen tekenen een schelp na op de manier zoals Rembrandt dat deed. Teken met potlood, trek over met inkt. Bepaal dan waar het licht vandaan komt en arceer met potlood de schaduw van de schelp. Geef niet te veel tijd om met potlood te schetsen, 5 minuten is genoeg!

Plak alle leerlingwerken bij elkaar op een zwart vel: Het rariteitenkabinet van Rembrandt!

Beeldaspecten in deze les: lijn, nuance (aanbrengen van schaduw middels arcering), vorm (organische vormen).
Technieken: tekenen met Oost-Indische inkt.