Glas in lood dieren

gemaakt door leerlingen van groep 7

 Benodigdheden:

1. zwart knutselpapier A4 formaat
2. vliegerpapier in diverse kleuren
3. wit potlood
4. liniaal
5. snijmat
6. snijmesje
7. lijm

Een glas-in-loodraam is een raam waarin meerdere stukken (vaak gekleurd) glas vastzitten in loden lijstjes. Glas-in-loodramen werden vroeger gemaakt omdat een raam uit één stuk glas niet te maken was. We zien glas-in-loodramen in oude huizen, maar vooral in kerken. Door de keuze voor gekleurd glas valt het licht in meerdere kleuren naar binnen.

Bekijk glas-in-loodramen, vertel over het ontstaan en het effect ervan.  

Maak alle lijnen 1 cm breed. Arceer met wit potlood de vlakken die uitgesneden moeten worden. 

Snij de witte vlakken uit. Gebruik het zwarte vel als mal om de stukjes vliegerpapier te tekenen. Knip ze met 0,5 cm extra rondom uit en plak ze achter het raam. Zorg ervoor dat nergens twee dezelfde kleuren aan elkaar grenzen. 

Beeldaspecten: lijn, vorm, kleur.
Techniek: snijden
Aansluitend bij: geschiedenis. 

Winters cadeautasje

Benodigdheden:

1. bruin papieren cadeautasje
2. wit potlood

Teken op het cadeautasje een winters of kersttafereel met wit potlood. Breng versieringen aan met randjes en patronen. 

Beeldaspect: lijn.

 

Kerst snijopdracht in 3D lijst

 

door leerlingen van groep 7/8

Benodigdheden: 

1. wit of gekleurd karton 21 bij 21 cm
2. gekleurd sitspapier 14,5 bij 14,5 cm
3. snijmesje
4. snijmat
5. lijm

Deze instructieve tekst kan prima dienst doen als begrijpend leesles. Volg het stappenplan! Te moeilijk of geen zin in een 3D lijstje? Sla dan de stappen 1 en 2 over voor een plat snijwerk.

Stap 1
Teken op 2 cm vanaf de randen een vierkant, dit is de buitenkant van de lijst. 

Stap 2
Teken binnen dit vierkant nog een vierkant op 3 cm vanaf de rand: dit is de voorkant van de lijst. 

Stap 3
Teken in het vierkant van 15 bij 15 cm een eenvoudig winter- of kersttafereel. Maak de lijnen 1 cm breed en zorg ervoor dat ze aan vier kanten vastzitten aan het raam van 1 cm breed. Zie patroon hieronder. 

Stap 4
Kleur de delen die je eruit gaat snijden grijs. 

Stap 5
Snijd binnen het vierkant de grijsgekleurde delen weg. 

Stap 6
Knip de hoeken schuin in, zie patroon.

Stap 7
Ril (= heel ondiep snijden zodat je een strakke vouw krijgt) de lijnen aan de goede kant van het vierkant van 15 bij 15 cm en vouw de zijkanten om. 

Stap 8
Plak de hoekjes aan elkaar vast.

Stap 9

Plak het sitspapier in het lijstje. 

Beeldaspecten: lijn, ruimte, vorm.

Technieken: meten, snijden, plakken. 

Waxinelichthouder van papier en slaolie!

Dit is de hit van elk jaar: waxinelichthouders van papier en slaolie!

Voor deze mooie waxinelichthouders heb je alleen maar papier, ecoline en slaolie nodig! 

Benodigdheden:

1. schetspapier
2. patroon 
3. ecoline
4. kwast
5. schaar
6. sterke lijm
7. slaolie
8. keukenpapier
9. glazen potje
10. waxinelichtje

Download (vraag aan door je mailadres bij de reacties te zetten of mail me - j.bredenoord@chello.nl) het patroon van dit lampje en neem het over op schetspapier. Maak het papier nat met een plantenspuit en laat er met een grote kwast druppels ecoline op lopen. Maak het hele vel vol met ecoline. Laat dit goed drogen. 

Smeer het vel daarna in met slaolie en laat het weer drogen. Je kunt het vette vel het beste tussen twee stukjes keukenrol leggen, want het drogen duurt lang.
Knip het patroon uit. Vouw de naden en de plakronden en plak de lampion in elkaar. Gebruik hierbij goede sterke lijm. 

Kerstbal met dekzwart

 Benodigdheden:

1. tekenpapier A4 
2. oliepastels of wasco
3. dekzwart
4. kwast
5. satéprikker
6. aluminiumfolie
7. lint 

Kleur het tekenvel in met oliepastels/wasco. Verf hieroverheen met dekzwart en laat dit drogen. 

Kras met een satéprikker een kerstbal uit en versier deze met patronen. 

Knip uit aluminiumfolie een ophangkroontje. Knip een stukje lint van 10 cm. Vouw dit dubbel en plak het onder het kroontje bovenop de kerstbal. 

door leerlingen van groep 8

Beeldaspect: lijn (patroon)

Winterboom in warme en koude kleuren

 Benodigdheden:

1. tekenpapier 25 x 32,5 cm
2. wasco
3. waterverf
4. plakkaatverf
5. kwast en penseel
6. pot water

Teken met wasco een horizonlijn. Teken dan vanaf de onderkant van het vel  met wasco een boomstam. Teken takken aan de boom en zorg dat deze de zijkant van het tekenvel raken en elkaar overlappen. 

Teken een patroon in het landschap onder de horizonlijn. 

Verf de lucht met waterverf blauw. Verf de vlakken tussen de takken in warme of koude kleuren. Verf de vlakken in het landschap: warm als je eerst koud koos, koud als je eerst warm koos. 

Laat drogen. Verf de takken en de stam met plakkaatverf zwart. 

Beeldaspecten: kleur (warm en koud), ruimte (afsnijding), vorm (patronen). 

werkstukken gemaakt door leerlingen van groep 6

Hetzelfde dier - verschillende kleuren

Benodigdheden:

1. tekenpapier A5 formaat
2. wasco
3. vloeibare waterverf 
4. kwasten

Teken twee keer hetzelfde dier op twee vellen tekenpapier. Kleur het ene dier in met warme kleuren en het andere met koude kleuren. 

Verf de achtergrond met sterk verdunde vloeibare waterverf: warme kleuren bij het 'warme' dier, koude kleuren bij het 'koude' dier.  

Beeldaspect: kleur. 

Familiewapen op een tegeltje

door leerlingen van groep 7

 

Benodigdheden:

1. witte geglazuurde tegels 15 bij 15 cm
2. porseleinstiften
3. carbonpapier

Familiewapens of -schilden kennen we uit de Middeleeuwen. Er zijn ook schilden voor personen of een stad of land.
Een familieschild vertelt iets over jezelf of je familie. Je kunt je huisdier in het wapen verwerken, een hobby of sport die je graag beoefent of je favoriete boek. Maar het kan ook zijn dat je typische Nederlandse elementen aan het schild wilt toevoegen, zoals een tulp of een grachtenhuis.
Schilden zijn er in meerdere vormen. (Google op familieschild of family crest). Je kunt ze in vier vakken verdelen, maar er ook voor kiezen om een grote afbeelding erop te zetten. 

Maak een ontwerp op papier en neem deze met carbonpapier over op de tegel. Trek over en kleur in met porseleinstiften. Om de verf afwasbaar te maken moeten de tegels in de oven. Volg hiervoor de aanwijzingen op de verpakking van de stiften. 

Beeldaspecten: vorm, kleur, lijn.

Mondriaan, maar dan anders

Benodigdheden:

1. tekenpapier op A4 formaat
2. liniaal
3. potlood
4. viltstiften

Bespreek werk van Mondriaan en kunststroming De Stijl. 

Bekijk enkele werken die in primaire kleuren zijn gemaakt. 

In deze les moeten de leerlingen één beeldaspect dat typerend voor Mondriaan is, loslaten. Bijvoorbeeld: 

• kies niet voor de primaire kleuren
• kies niet voor rechte lijnen, vierkanten en rechthoeken

Kies je voor een andere geometrische vorm, gebruik dan wel de primaire kleuren. Kies je wel voor rechte lijnen, vierkanten en rechthoeken, kies dan maximaal 4 andere kleuren om toch eenheid te houden. 

Teken je alternatieve Mondriaan en kleur de vlakken in met viltstift. Omlijn alle vlakken met een zwarte markeerstift. 

Beeldaspecten: vorm, kleur, lijn. 

Deze les is bedacht door Ronald Blij. 
De kunstwerken zijn gemaakt door leerlingen van groep 8.

Mondriaan in pastelkrijt

Benodigdheden:

1. zwart A4 knutselpapier
2. potlood
3. liniaal
4. pastelkrijt
5. fixeer
6. houtlijm

Bespreek werk van Mondriaan en kunststroming De Stijl. 

Leerlingen tekenen met potlood en liniaal vierkanten en rechthoeken op een zwart vel. Goed uitmeten (geef eventueel een extra les meten en werken met de liniaal!), want er mag geen enkele lijn scheef staan. 

Trek de lijnen over met houtlijm en laat dit drogen. De lijm wordt hard en doorzichtig en blijft op het papier liggen. 

De lijmlijnen vormen mooie scheidslijnen voor het pastelkrijt. Kleur de vlakken in met primaire kleuren en wit en zwart. In plaats van zwart pastelkrijt kun je ook enkele vlakken openlaten. Zorg ervoor dat je geen twee vlakken in dezelfde kleur naast elkaar krijgt. 

Fixeer het werk met haarlak of fixeerspray. 

Beeldaspecten: vorm, kleur, lijn. 

 

Stilleven van fruit

door leerlingen van groep 5

Benodigdheden:

1. ribkarton
2. schaar
3. wit tekenpapier
4. plakkaatverf
5. kwasten
6. schaar
7. lijm
8. gekleurd papier voor achtergrond

Bekijk stillevens van fruit en bespreek deze. Wat valt op? Hoe is het fruit gerangschikt? Waar valt het licht op? 

Zorg per groep leerlingen voor een schaal met verschillende soorten fruit.  Leerlingen schilderen met plakkaatverf fruit naar waarneming. Niet eerst tekenen, maar direct schilderen en daarbij zelf kleuren mengen. 

Knip uit ribkarton een fruitschaal. Knip de vruchten uit met een heel klein randje wit. Plak de vruchten op een gekleurd vel, denk aan overlapping. Plak of niet de fruitschaal zo dat de vruchten er deels in verdwijnen. 

Beeldaspecten: ruimte (overlapping), kleur. 

Keith Haring-figuren op vloeipapier

door een leerling van groep 5

 Benodigdheden:

1. vloeipapier
2. wit tekenpapier A4
3. potjes water
4. kwasten
5. karton
6. mallen van Haring-figuurtjes op dik papier
7. potlood
8. zwarte markeerstift 

Keith Haring (VS, 1958-1990) was een Amerikaans kunstenaar. Het werk wat Haring wordt als pop-art gezien, maar ook de term graffiti-art wordt gebruikt.

Al op jonge leeftijd was Haring gek op tekenen. Zijn vader, die stripverhalen tekende, was een bron van inspiratie. Door boeken en musea maakte Haring kennis met moderne kunst. Hij bewonderde het werk van Warhol, maar ook dat van Dubuffet en Christo. Vooral Christo's zienswijze sprak hem aan: kunst is niet alleen voor de elite, maar voor iedereen. 
Haring ging studeren in New York. Hij ontwikkelde een eigen stijl van visuele communicatie door schilderijen, geluid en film. Hij maakte krijttekeningen in de metro, op lege billboards en op straat. Hij wilde niet commercieel zijn, kunst was immers voor iedereen, maar werd toch steeds bekender.

Zijn eerste expositie was in 1982, met schilderijen, beelden, beschilderde stukken doek en on-site werk. In de jaren erna exposeerde hij wereldwijd. In 1990 overleed hij aan de gevolgen van aids. 

Laat werk van Haring zien. Bespreek wat opvalt: 

• stripachtige mensen
• weinig details
• dikke zwarte lijnen als contouren
• felle kleuren
• streepjes die beweging aangeven

Wat moet je doen? 

Kies 2 of meer kleuren vloeipapier en vouw deze vellen in 16 vierkantjes. Knip de vierkantjes uit.

Maak een deel van het vel wit tekenpapier nat met een kwast en leg de vierkantjes erop. Het vloeipapier gaat dan 'bloeden' en zal dus kleur loslaten. Herhaal dit tot het vel vol is. 

Laat drogen en haal het vloeipapier eraf. 

door een leerling van groep 5

Knip enkele Haring-figuurtjes uit en omlijn ze met potlood op je gekleurde vel. Trek de figuren dan over met zwarte markeer stift. Maak de lijnen mooi dik, net als Haring deed. 

Beeldaspecten: vorm, lijn, kleur, nuance. 

In 'De Fabriek' van Andy Warhol

door leerlingen van groep 3

Benodigdheden:

1. vouwblaadjes 12 bij 12 cm
2. zwart papier 50 bij 15 cm
3. plakkaatverf
4. zwarte markeerstift
5. appels

De kunstenaar

Andy Warhol (VS, 1928-1987) is een van de bekendste en succesvolste popart (popular art) kunstenaars. Popart kunstenaars kozen hun onderwerpen uit de massacultuur: reclame, tijdschriften, films, strips en grafische vormgeving. Met hun kunstwerken reageerden ze op de stortvloed aan beelden die over iedereen heen kwam. Warhol maakte zo zijn beroemde Campbell Soup kunstwerk.

Andy Warhol gebruikte in zijn kunstwerken afbeeldingen die verwezen naar de consumptiemaatschappij, bv. de Campbell Soup blikken en colaflesjes. Voorwerpen uit het dagelijks leven werden zo kunst. Zijn werken waren zeefdrukken, een techniek die tot dan toe aan in de grafische wereld werd gebruikt. Door te kiezen voor zeefdruk kon Warhol zijn kunstwerken in massaproductie maken. 

Ook Hollywood en filmreclames waren een favoriet onderwerp van Warhol. Zijn zeefdrukken van Marilyn Monroe zijn wereldwijd bekend.  

The Factory

Warhol werd zo beroemd dat hij gevraagd werd portretten in opdracht te maken. Hij deed dit volgens een vaste handelswijze: hij maakte meerdere foto's, koos de beste uit en maakte er een zeefdruk van. Daarna kleurde hij de print in met verf. Binnen een serie portretten veranderde hij details, bv, een andere kleur of omlijning. 

Op het hoogtepunt van zijn roem werkten er meerdere mensen in Warhol's Factory. Kunst was een product geworden en de massaproductie van de kunstwerken sloot aan bij het onderwerp: de consumptiemaatschappij.

De les

Vertel over The Factory van Andy Warhol en dat we in de klas deze fabriek gaan imiteren. 

Vertel aan de hand van de kleurencirkel over complementaire kleuren. "Complementaire kleuren zijn kleuren die tegenover elkaar staan in de kleurencirkel. Ze versterken elkaar, ze laten elkaar stralen." 

Check of de leerlingen het hebben begrepen. "Wat is de complementaire kleur van geel?"  etc.

Laat de kleurencirkel op het bord staan, zodat leerlingen kunnen kijken welke kleur ze moeten gebruiken.

Leerlingen krijgen elk vier vouwblaadjes en een halve appel. De appel wordt gedrukt in de complementaire kleur van het vouwblaadje. Dus: is het vouwblaadje oranje, dan druk je de appel met blauw. Elke leerling drukt zo vier keer. 

Laat drogen en plak de vier drukwerken op een strook zwart papier.

In de tweede les moet er nog een keer gedrukt worden. Kies de complementaire kleur van de eerste druk, dus op de blauwe appel komt nu een oranje druk. Laat de druk iets verschuiven, net als Warhol deed. Doe dit met alle vier drukwerkjes.

Laat drogen en omlijn de appel met een zwarte stift en teken pitjes en een steeltje. 

Beeldaspecten: kleur, ruimte (overlapping) 

Met dank aan Jeannette Janse 

Pompoenen, net als Yayoi Kusama

door Elke, groep 6

Benodigdheden:

1. zwart papier A4
2. gekleurd papier
3. zwarte markeerstift
4. zwarte fineliner
5. schaar
6. lijm 
7. wit potlood

Yayoi Kusama (1929) is een Japanse kunstenares. Ze maakt schilderijen, beelden en grote installatiekunstwerken met spiegels en veel licht die de oneindigheid symboliseren. Al haar kunstwerken hebben een ding gemeen: de stippen. Ze wordt daarom ook wel liefkozend 'the princess of the polka dots' genoemd. 

Al op jonge leeftijd wilde Kusama kunst maken, maar haar traditionele Japanse ouders vonden dit maar niks. Daarom vertrok ze naar New York en sloot zich aan bij de kunstenaars aldaar, waaronder Andy Warhol. 

Als klein meisje had ze een hallucinatie waardoor ze in paniek raakte: de bloemen in een bloemenveld begonnen tegen haar te praten. De bloemen zagen eruit als stippen en zo ver ze kon kijken zag Yayoi deze stippen. Dit gaf haar het gevoel dat ze verdween in de oneindige wereld vol stippen. 

Deze ervaring vormt de basis voor haar latere werk. Ze zei: "Onze aarde is slechts een stip onder de miljoenen sterren in de kosmos. Stippen vormen een weg naar de oneindigheid." 

Ook al is Kusama inmiddels 91 jaar, ze schildert nog elke dag. 

Bekijk en bespreek werk van Yayoi Kusama. Wat valt je op?

• grote en kleine stippen geven de vorm van een voorwerp aan
• achtergronden van schilderijen bestaan vaak uit driehoekjes
• veel pompoenen
• felle kleuren

De opdracht: teken op gekleurd papier drie pompoenen en knip ze uit. Geef met dikke en dunne stippen aan de segmenten van de pompoen aan.

Teken op het zwarte vel met wit potlood driehoekjes. Dit doe je door te beginnen met een zigzaglijn en van daaruit verder te tekenen. 

Plak de drie pompoenen op de achtergrond en zorg daarbij voor overlapping. 

Beeldaspecten: vorm, kleur, lijn, ruimte (overlapping) 

Planeten

 

Door Lisa, groep 8

Benodigdheden:

1. zwart papier A4
2. pastelkrijt
3. potlood

Na een les over planeten in tekenen de leerlingen hun zelfbedachte zonnestelsel met pastelkrijt en brengen nuance aan in de kleuren door te wrijven. 

Beeldende termen: vorm, kleur, nuance, ruimte, overlapping, afsnijding.

Pompoen, net als Burton Morris

 Benodigdheden: 

1. diverse kleuren knutselpapier
2. zwart vouwkarton 20 bij 20 cm
3. gekleurd vouwkarton 20 bij 20 cm
4. schaar
5. lijm
6. zwarte viltstift

Burton Morris (Pittsburgh, 1964) is een Amerikaanse pop-art artiest. Hij is beïnvloed door pop-art kunstenaars uit de jaren '60 en '70 en is inmiddels uitgegroeid tot de bekendste hedendaagse post pop-art artiest. Morris geeft met zijn werk een hedendaagse draai aan de traditionele pop-art. Zijn werk is vrolijk, energiek en kleurrijk. De voor hem karakteristieke lijnen in combinatie met de vrolijke heldere kleuren geven zijn werk een spetterende energie. Morris' werk is bekend uit de tv-serie 'Friends' en verschijnt verder in grote reclamecampagnes van Amerikaanse bedrijven als AT&T, Pepsi en Heinz. 

Laat werk van Morris zien via het digibord. Bespreek de opvallende kenmerken: 

• felle kleuren
• zwarte omlijning
• weinig details
• beweging d.m.w. streepjes
• witte streepjes die lichtval suggereren
• zwarte stervorm rondom 

De leerlingen gaan een werkstuk maken in de stijl van Burton Morris met als onderwerp: pompoenen.

Zie voor een stap-voor-stap beschrijving met foto's de vorige les van Morris op dit weblog. 

Oh en ... de niet eerder hier geposte mail die ik van Burton Morris kreeg naar aanleiding van die vorige les uit 2011:

Dear Jacquelin,

I came across your blog and saw your student's artworks. I am truly touched that you honored my artwork in your teaching lessons and hope it was a success and inspired the children! 

I hope to show again in the Netherlands one day and feel free to keep in touch.

Your friend,
Burton Morris

Romeinse vazen met mozaïek

Benodigdheden:

1. wit tekenpapier
2. restjes gekleurd papier
3. zwarte stift
4. schaar + lijm
5. gekleurd papier voor achtergrond 

Bekijk de vorm van Romeinse vazen en kruiken via afbeeldingen op het digibord. 

Leerlingen tekenen een vaas op wit papier. Knip 'scherven' van gekleurd papier en plak die op zo'n manier op de vaas dat je zo min mogelijk wit overhoudt. 

Knip de vaas uit. 

Bepaal de meest voorkomende kleur van je vaas. Bedenk welke complementaire kleur daarbij hoort en kies deze kleur voor je achtergrondvel. Plak de vaas op dit gekleurde vel. Accentueer eventueel randen in en rondom de vaas met zwarte stift. 

Beeldaspecten: vorm, kleur, ruimte

Foto: André Gilara. 

Met dank aan groep 7/8 van de Anninksschool in Hengelo. 

Naamplaatjes

Benodigdheden:

1. tekenpapier op A4 formaat
2. zwarte fineliner
3. zwarte markeerstift
4. eventueel kleurpotloden of viltstiften

In het midden van het tekenvel schrijven de kinderen met een zwarte markeerstift in grote letters hun naam. Rondom de naam worden met zwarte fineliner kleine tekeningetjes gemaakt van dingen waar je aan denkt, dingen die je om je heen ziet enz. Geen eentekeningetje mag hetzelfde zijn!

Bij deze opdracht zijn vele varianten mogelijk: enkele tekeningetjes inkleuren, letters inkleuren of zelfs de hele achtergrond inkleuren. 

Met dank voor de foto's: Femke Bosmans en groep 7 van basisschool Klein Heyendaal uit Nijmegen.