Kerstbomenbos

Door Danjel, groep 8

Benodigdheden:

1. tekenpapier op A4 formaat
2. verschillende kleurmaterialen, zoals wasco, oliepastel, waterverf, kleurpotloden, viltstiften
3. muziekpapier
4. bordkrijt
5. groen papier voor achtergrond
6. schaar
7. lijm
8. zwarte markeerstift
9. groen papier

Verdeel een aantal verschillende kleurmaterialen over de groepjes in de klas. Een plek met verf (plakkaatverf en waterverf), een plek met krijt (pastelkrijt, wasco en oliepastel), een plek met kleurpotloden en viltstiften. De kinderen tekenen eerst op wit papier drie overlappende driehoeken, de kerstbomen. Deze worden ingekleurd met diverse materialen en patronen. De enige kleur die gebruikt mag worden is groen, in al haar nuances. Om te kleuren, kunnen ze plaatsnemen in de groep waar het materiaal van hun keuze ligt. Elke boom moet met een ander materiaal gekleurd worden, de kinderen moeten dus steeds van plaats verwisselen. Als de bomen klaar zijn, worden deze omlijnd met een dikke zwarte markeerstift. Ook de patronen moeten worden omlijnd. De bomen worden dan uitgeknipt (inclusief de zwarte omlijning!). Van bladmuziekpapier (Googelen en uitprinten) worden stukjes gescheurd en op een ander wit vel geplakt. Met lichtblauw pastelkrijt wordt de achtergrond gekleurd en uitgeveegd. Ga niet met blauw over de bladmuziek, maar raak wel de randjes van deze scheursels, zodat er een donkerder randje omheen komt. Plak de kerstbomen op het blauwe vel en plak dit werk dan weer op een groene achtergrond.

Door leerlingen van groep 7

Dit werk kan ook heel goed als groepswerk worden gedaan: de boomgroepjes van alle kinderen worden dan op een groot vel geplakt.

Kleurige kerstbomen

Door Nadia, groep 8

Benodigdheden:

1. twee vellen tekenpapier op A4 formaat
2. waterverf
3. penselen
4. pot water
5. vloeipapier
6. schaar
7. kwast
8. liniaal
9. potlood
10. lijm
11. goud- en zilverkleurige stift
12. witte correctiestift of snippers uit perforator
13. glitter

Schilder een achtergrond voor de kerstbomen met waterverf. Gebruik verschillende kleuren en laat ze in elkaar overlopen. Gebruik veel water voor mooie lichte kleuren. Kies drie kleuren vloeipapier. Vouw de blaadjes enkele keren dubbel en knip er dan driehoekjes en vierkantjes uit. Maak een vel tekenpapier met een kwast goed nat met water en leg de stukjes vloeipapier hierop. Als het vloeipapier niet aan het papier vastzuigt, is de ondergrond niet nat genoeg. Ga er dan nog een keer met een kwast met water overheen. Het vloeipapier zal dan gaan 'bloeden'. Plak het vel op deze manier vol en leg het dan te drogen. Haal de stukjes vloeipapier van het tekenvel af als het helemaal droog is. Het vel ziet er dan zo uit.

Knip langgerekte driehoeken uit het vel met de vloeipapierafdrukken. Gebruik eventueel het schema dat hierboven staat (dit is gebaseerd op een A4 vel van 21 bij 29 cm - aan beide zijden houd je een halve cm over). Knip eventueel nog een stukje van de onderkant van de driehoeken af als je bomen van verschillende hoogte wilt. Plak deze drie bomen op de achtergrond. Overlapping mag. Plak de bomen niet allemaal op dezelfde hoogte, zodat je diepte krijgt. Van de restjes kun je ook nog kleinere driehoeken knippen als je meer bomen wilt. Gebruik een goud- of zilverkleurige markeerstift om de bomen te omranden. Teken ook een simpele takkenstructuur. Teken de stammen met bruin potlood of gebruik hiervoor ook de metallic stiften. Teken sneeuwvlokken met een witte viltstift of plak snippers uit de perforator rond en op de bomen. Plak het werk op een bijpassende kleur achtergrond. Strooi wat glitter op de bodem van het bos.

Door leerlingen van groep 8

Sneeuwpoppensong

Benodigdheden:

1. zwart papier 20 bij 20 cm
2. witte plakkaatverf
3. schoteltje
4. keukenpapier
5. metallic gelpennen of viltstiften
6. witte en zwarte fineliner

Het idee van de gedrukte sneeuwmannen komt uit een Usborne activityboek. Met de notenbalken erbij wordt dit zo een leuke kerstkaart. Teken op een zwart vel papier enkele golvende notenbalken. Leg een stukje keukenpapier op een schoteltje, zodat het kan dienen als stempelkussen. Druppen witte plakkaatverf op het keukenpapier en spreid dit iets uit.

Gebruik een duim om de lijven van de sneeuwpoppen te drukken. Gebruik het topje van een vinger om de hoofden te drukken. Laat het werk drogen.

Teken met metallic gelpennen, viltstift of fineliner ogen, mond, wortelneus, armen, muts e.d. op de sneeuwmannen. Schrijf met een witte gelpen de songtekst van een winterliedje onder de notenbalken.

Piet en Sint op het dak

Benodigdheden:

1. wit tekenpapier 
2. zwart knutselpapier
3. restjes geel of oranje papier
4. oost-indische inkt
5. rietjes
6. vloeibare waterverf
7. brede kwast
8. plaksel
9. schaar

Met zwaar verdunde vloeibare waterverf of ecoline schilderen de leerlingen een wit vel in blauw of paars. Laat dit goed drogen.
Laat een druppel oost-indische inkt op het gekleurde vel vallen en blaas dit uit met een rietje. Doe dit enkele keren, zodat het straks lijkt alsof er takken boven de huizen uitkomen.
Op zwart papier tekenen de leerlingen een skyline van huizen met verschillende daken ongeveer ter hoogte van de helft van het gekleurde vel . Deze wordt uitgeknipt en op het geschilderde vel geplakt. Uit restjes geel of oranje worden raampjes geknipt voor op de huizen. In de lucht is de maan te zien. Dan knippen ze uit zwart een silhouet van Sinterklaas of een Piet en plakken deze op een van de daken. Met een wit of geel bordkrijtje wordt het schijnsel van de maan op de daken aangebracht.
Kinderen in de bovenbouw tekenen en knippen hun Piet of Sint zelf. Voor leerlingen uit de middenbouw kun je eventueel een patroontje geven.

Door leerlingen van groep 7

Zie de maan schijnt ...

Door een leerling van groep 8

Benodigdheden:

1. wit tekenpapier
2. houtskool
3. wit bordkrijt
4. Oost-Indische inkt
5. penselen

Trek op het midden van een vel tekenpapier een schoteltje om en kleur dit in met geel pastelkrijt.
Kleur de rest van het vel met houtskool grijs. Breng nuances aan in de kleur: rondom de maan is het lichter dan verder weg.
Teken een boomtak voor de maan. Kleur deze in met Oost-Indische inkt.

Zie de maan schijnt door de bomen

Benodigdheden:

1. wit tekenpapier op A4 formaat
2. oliepastelkrijtjes
3. blauwe inkt of ecoline of vloeibare waterverf
4. kwast
5. krant
6. schoteltje met water
7. schuursponsje

Zie de maan schijnt door de bomen…. en in het licht van de maan kleurt alles blauw. De kinderen schetsen een boom met takken. Wijs erop dat de takken aan het eind steeds dunner worden. Tussen de takken door wordt een grote maan getekend. Op een van de takken tekenen ze een uil of een kat.

De boom wordt helemaal blauw ingekleurd. Kleurverschil kun je maken door harder of zachter te drukken en meerdere keuren blauw te gebruiken. Ook de uil wordt blauw ingekleurd. Met zwart kunnen ogen, oren, snavel en streepjes (veren) worden aangebracht. De maan is wit-geel en kleurt naar buiten toe steeds meer geel. Als alles is ingekleurd worden met een wit oliepastelkrijtje alles omlijnd, ook de kleinste takjes. Dit is een lastig klusje, want het wit zie je amper en je loopt het risico dat het witte krijtje blauw wordt (afkrabben dan!).

Als de tekening klaar is, wordt de achtergrond ingekleurd. Dit doen we met blauwe inkt, water en een schuursponsje (pas op de kleding). Op de witte lijnen zal de inkt, waarmee straks de lucht wordt ingekleurd, niet pakken. Hierdoor blijf je de tekening goed zien. Doe onverdunde blauwe inkt op een schoteltje en doop de zachte kant van het schuursponsje hierin. Tamponneer met het sponsje langs de buitenranden van de tekening. Als je dichter bij de maan komt, doe je een klein beetje water bij de inkt. De kleur wordt dan iets lichter. Tamponneer deze lichte inkt in een grote cirkel om de maan, zodat je de maan echt ziet schijnen.

Door leerlingen van groep 7

Alles, behalve zwart

Na alle discussie over de kleur van de Pieten, is het tijd voor een eigen invulling!
Teken een Piet die niet zwart is - hoofd en borst. De Piet moet wel herkenbaar zijn als Piet ....
Materiaal: oliepastel op wit tekenpapier. Dan uitknippen en twee Pieten tegen elkaar aan plakken op een groot vel zwart papier.

Krantenmonsters

Voor de Kinderboekenweek 2017!

Benodigdheden:

1. zwart knutselpapier
2. oude kranten
3. restjes gekleurd papier
4. scharen
5. lijm

Scheur uit krantenpapier kleine stukjes en maak hier een griezelfantasiedier van.  De stukjes krantenpapier moeten elkaar overlappen, zodat je er geen ondergrond doorheen kunt zien. Knip uit restjes gekleurd papier accenten en plak deze op.

Met dank aan Heidy de Reus

Spook in de slaapkamer

Door Floor, groep 8

Benodigdheden:

1. wit tekenpapier op A5 formaat
2. oost-indische inkt
3. potlood
4. papieren doekje
5. zwart papier voor achtergrond

Help, er zitten spoken in mijn slaapkamer! Achter de kast, onder het bed, onder het kleedje.... Schets met potlood je slaapkamer: bed, kast, nachtkastje, raam, deur. Teken spoken op verschillende plekken. Trek de tekening over met oost-indische inkt. Laat de spoken wit, en vul de rest van de tekening in met diverse texturen, om 'kleurverschil' aan te brengen. Kijk voor een les over textuur ook bij de oefening met oost-indische inkt.

Door Maarten, groep 8

Spookhuis in maanlicht

Door een leerling van groep 8

Benodigheden:

1. wit tekenpapier op A4formaat
2. zwart knutselpapier
3. geel bordkrijtje
4. schaar
5. snijmesje en -mat
6. lijm
7. wit potlood
8. zwarte viltstift
9. blauwe en paarse verf
10. schoteltje
11. stukje spons

Deze les staat in het teken van Halloween en spookhuizen. Maak eerst een woordweb: waar denk je aan als je aan een spookhuis denkt: skeletten, spinnen, vleermuizen, oud, vervallen, donker, eng enz.

Scheur van het zwarte papier een strook van ongeveer 5 cm en plak die op het witte vel; de bodem. Teken op zwart papier een huis dat er vervallen en oud uitziet. Knip het uit.

Snijd met een stanleymesje de ramen en deuren eruit. Plak het op het witte vel. Teken met wit potlood details, zoals stenen, spoken, spinnenwebben. Teken met zwarte stift dingen in de raamopeningen.

Knip een rondje - de maan - uit een restje papier en leg dit los op het werk. Trek met een geel bordkrijtje een lijn van ongeveer een cm breed rondom het huis en de maan en veeg dit naar buiten toe uit.

Gebruik een stukjes spons om de achtergrond te stempelen met paarse en blauwe plakkaatverf. Kom niet te dicht bij het gele krijt.

Plak het werk op een gele ondergrond.

Aan het strand - collage

Door Ellen, groep 5

Benodigdheden:

1. tekenpapier op A4 formaat
2. schetspapier 40 bij 35 cm
3. plakkaatverf
4. kwasten
5. tamponneerkwast
6. schaar
7. viltstiften
8. lijm
9. viltstiften
10. huidskleur potlood

Maak samen met de klas op het bord een woordveld met woorden die je kunt bedenken bij 'aan het strand'. Denk aan dingen voor op het zand, in het water en in de lucht. Leg uit wat de opdracht is en hoe er gewerkt gaat worden. Bespreek hoe mensen eruit zien als ze in het water staan - je ziet dan immers geen benen.

Zet in een tafelgroepje bedekt met kranten drie bakjes met verf klaar:

• geel met een beetje bruin ernaast (strand) + twee grote kwasten
• blauw met een beetje groen ernaast (zeewater) + twee grote kwasten
• blauw met wit (lucht)  + twee grote kwasten
• wit (branding) + twee tamponneerkwasten

Door Henniya, groep 5

Laat vier kinderen tegelijk werken aan het schilderen van het basisvel waarop het strand komt. Doe voor hoe er geschilderd moet worden: veel geel aan de kwast en een beetje bruin voor het strand (niet mengen dus!). Idem blauw met wit voor de lucht, en blauw met groen voor het water. Maak golvende bewegingen met de kwast om het water te accentueren. Eindig met een getamponneerde rand wit voor de branding.

Maak op het A4 vel tekeningetjes van mensen en dingen die je op het strand ziet. Kleur in met viltstift, en gebruik potlood voor huidskleur. Knip alles netjes uit en maak er een mooie collage van op het geschilderde vel.
Plak alle werken naast elkaar voor een groepswerk.

Oefenboek begrijpend lezen voor groep 5

Begrijpend lezen, kun je dat leren? Zeker wel!

Het Oefenboek Begrijpend Lezen voor groep 5 van Beter BijLeren is een boek voor particulieren die thuis met hun kind willen oefenen. In dit boek staan 40 teksten en meer dan 400 opgaven in Cito-stijl, dus net zoals in de LOVS-toetsen.
Aansprekende teksten (gatenteksten, foutenteksten en gewone teksten) in verschillende genres, duidelijke opdrachten en geen onzinnige antwoorden maar echte afleiders zoals kinderen dit ook in de toetsen tegenkomen.

Voor scholen hebben we werkboekjes en handleidingen,  met instructiemodellen voor de lessen in de klas. Stap voor stap begeleid je de leerlingen al modelend in het verkrijgen van inzicht in de tekst en de opdrachten. De Beter BijLeren methode is nu compleet van groep M4 tot en met 8.

Voor meer informatie over deze boeken en een eventueel begeleidingstraject, zie www.beterbijleren.nl of mail naar info@beterbijleren.nl  

Waterijsjes

Door Faya, groep 7

Benodigdheden:

• wit tekenpapier 25 bij 25 cm
• witte wasco
• waterverf
• penselen
• potjes water 

Teken met een wit wascokrijtje twee rijen van drie waterijsjes op het papier en verf ze met waterverf. Verf de achtergrond lichtblauw en laat daarbij een rand van circa cm wit. 

Geschakelde schelpen

Door Emmy, groep 8

Benodigdheden:

1. wit tekenpapier 21 bij 21 cm
2. potlood
3. zwarte fineliner
4. viltstiften

Teken op het vierkante vel enkele lijnen zodat kleurvlakken ontstaan. Schets op deze lijnen met potlood verschillende schelpen en zorg dat ze elkaar raken. Trek de schelpen over met een fineliner. Vul de vlakken tussen de schelpen met warme of koude kleuren. Teken eventueel patroontjes in de vlakken.

Door Bjorn, groep 7

Ontwerp je eigen lettertype

Benodigdheden:

1. wit tekenpapier op A3 formaat
2. liniaal
3. potlood
4. zwarte stiften
5. evt. gekleurde stiften 

Laat alfabetten in diverse lettertypen zien (google op letter doodling). Bekijk daarbij ook lettertypen van langer geleden, bv. gotische letters of de oude typemachine letters.  

Bespreek de afbeeldingen. De letters vormen samen een soort familie. Hoe kun je zien dat de letters binnen dit alfabet bij elkaar horen? Wat kun je zeggen over de lijnen, zijn ze dik-dun-rond-hoekig etc.? Wat voor gevoel roepen de letters op? (vrolijk, strak, deftig, schreeuwerig, gezellig, grappig etc.) 

Maak samen met de leerlingen een raster om hun letters in te tekenen - lesje liniaalgebruik :) In dit voorbeeld zijn de letters allemaal 5 cm hoog en is er een tussenruimte van 1 cm. Hierna tekenen de leerlingen hun hoofdletters eerst met potlood en trekken deze later over met verschillende diktes stiften. Eventueel inkleuren. 

Door leerlingen van groep 7

Kinderen die sneller klaar zijn, kunnen nog een serie kleine letters erbij maken in dezelfde stijl. 

Bespreek het werk door alle afbeeldingen bij elkaar te leggen en de leerlingen te laten reflecteren op elkaars werk. 

Groepswerk in de stijl van Joan Miró

Benodigdheden:

1. tekenpapier op A1 formaat
2. zwarte watervaste stiften
3. viltstiften

Door leerlingen van groep 5/6

Joan Miró' (Spanje, 1893-1983) maakte schilderijen, sculpturen, textiele werkvormen, theater en grote beelden.  Zijn schilderijen bevatten vele meestal speelse en kleurrijke organische vormen. In zijn werk zie je vooral de basiskleuren blauw, rood, zwart, groen en geel. De gekleurde vlakken zijn omrand en vaak doorsneden door zwarte lijnen. De vormen, felle kleuren en lijnen doen sterk denken aan het werk van kinderen.

Laat op het digitale schoolbord werken van Miró zien. Bespreek wat opvalt: felle kleuren, ogen in het werk, vormen zijn omrand of doorsneden met zwarte lijnen, verschillende soorten lijnen, verschillende vormen. Vertel de kinderen het verschil tussen geometrische (vormen uit de wiskunde, zoals vierkant, cirkel, driehoek e.d.) en organische vormen (vormen uit de natuur, vrije vormen) en zet voorbeelden hiervan op het bord. Bespreek welke soorten lijnen (recht, hoekig of met rondingen) je kunt maken, en zet deze ook op het bord.

De opdracht voor een groep van 4 leerlingen luidt: teken om de beurt glooiende lijn op het vel. Let op: niet eerst schetsen, maar direct tekenen met een marker! Zorg dat je samen een Miró-kunstwerk maakt door de elementen die bij hem horen in de tekening terug te laten komen.
Aan het eind zet elke deelnemer zijn handtekening op het werk, ook in de stijl van Miró.

Middeleeuwse gildeborden

Door Tosca, groep 8

Benodigdheden:

1. diverse materialen zoals dik karton of triplex 
2. tekenmaterialen 

In de Middeleeuwen waren veel ambachtslieden en kooplieden verenigd in een gilde. Een gilde was een soort vereniging voor mensen met hetzelfde beroep. Een gilde stelde regels op voor haar leden en zorgde voor uitwisseling van kennis en ervaring.
Voorbeelden van ambachtsgilden zijn het bakkersgilde, het weversgilde, brouwersgilde, timmermansgilde, kleermakersgilde.
Marktkooplui en marskramers waren lid van een koopmansgilde. Zij verhandelden allerlei goederen, zoals textiel, grondstoffen en voedsel.
Na een les over de Middeleeuwse gilden en het bekijken van diverse gildeborden, zijn deze gildeborden gemaakt. Het doel was een bord te ontwerpen waarop duidelijk te zien is met wat voor gilde we te maken hebben.

Door Siep, groep 8

Met dank aan André Gilara

De snor van Dali II

Door een leerling van groep 3

Benodigdheden:

1. gekleurd papier op A4 formaat
2. zwarte stiften
3. wit tekenpapier op A4 formaat
4. zwarte wasco 
5. schaar en lijm
6. chenilledraad 

Voor meer informatie over Salvador Dalí, zie de les van de olifanten op hoge poten.

Laat enkele werken van Dalí zien. De werken zorgen voor verbazing, verrassing of soms een schok. Leg het verschil uit tussen realisme (de werkelijkheid geschilderd op doek, alsof het een foto is) en surrealisme - echte dingen die aangevuld zijn met dromen of fantasie.

Dali was een bijzondere man. Laat enkele portretten van Dali zien. Op elke foto is zijn snor weer anders.

Leerlingen schrijven woorden die te maken hebben met Dali en surrealisme op het gekleurde vel.
Dan tekenen ze het hoofd van Dali met wasco en knippen dit uit. Plak het hoofd op het gekleurde vel. Prik twee gaatjes onder de neus en trek het chenilledraad erdoor. Vorm de snor op een manier die Dali leuk zou vinden!