Kubistisch stilleven met potlood

 Benodigdheden:

1. 160 grams tekenpapier A3 formaat
2. kleurpotloden
3. aquarelpotloden en/of huidskleur potloden
4. liniaal
5. zwarte watervaste stift
6. oploskoffie
7. grote kwast 

Inleiding
Kubistische kunstenaars zoals Picasso, Georges Braque en Juan Gris ontwikkelden rond 1907 een geheel eigens schilderstijl: kubisme. Driedimensionale voorwerpen werden als het ware uit elkaar gehaald en als losse stukjes op een tweedimensionaal doek geschilderd. Zo ontstaat een vervormde verzameling van platte vlakken die samen het beeld vormen. De kijker ziet de voorwerpen zo vanuit verschillende standpunten. We noemen deze stijl het analytisch kubisme. 

Kleur is voor de analytisch kubisten minder belangrijk, je ziet enkel bruine en grijze tinten. Onderwerpen zijn stillevens, portretten en landschappen. 

Bekijk werken van Gris, Braque en Picasso uit de periode 1907-1911 en bespreek ze. Wat zie je? Wat herken je in het werk? Wat valt op aan de kleuren? Wat vind je ervan? 

Les 1
Verdeel de leerlingen in groepjes van vijf. Maak in elk tafelgroepje in het midden een opstelling van eenvoudige voorwerpen, bv. blikje, beker, vaas, fles o.i.d. Leg ook 5 verschillende kleurpotloden klaar. Leg de stappen uit die de leerlingen moeten volgen. 

"We zitten in groepjes van 5. In het midden zie je een eenvoudige compositie. Teken jouw kant na met een kleurpotlood. Niet realistisch, maar met geometrische vormen. 

Schuif je tekening door naar links. Je schoudermaatje tekent nu zijn standpunt erbij, dat moet ergens overlappen. Schuif dan weer door. De laatste (nummer 5) tekent het bovenaanzicht. Je mag daarvoor op je stoel gaan staan!"

Les 2
Stap 1: Trek met liniaal en grijs potlood schuine lijnen van links naar rechts en boven naar beneden. 

Stap 2: Trek alle lijnen, dus die van de tekening èn de schuine lijnen, over met een dikke watervaste stift. (In groep 3 zijn de schuine lijnen door de leerkracht gedaan). 

Stap 3: Kleur de vakken in met huidskleurpotloden en/of aquarelpotloden in bruine en grijze tinten. 

Stap 4: Verf het hele vel met verdunde oploskoffie en laat het drogen. 

Beeldaspecten: vorm, kleur, nuance, lijn.
Woordenschat: compositie, aquarelpotlood, stilleven, kubisme, geometrische vormen, aanzicht (boven-, zij-, voor-), standpunt, overlappen. 

Deze les is uitgevoerd tijdens de Arts & Activitieslessen over kubisme in groep 3 en 4.