Kubistisch stilleven met waterverf en koffie

Benodigdheden:

1. 160 grams tekenpapier A4 formaat
2. schilderstape van circa 3 cm breed
3. waterverf
4. penselen
5. schoteltjes
6. oploskoffie
7. zwarte stift

Inleiding
Kubistische kunstenaars zoals Picasso, Georges Braque en Juan Gris ontwikkelden rond 1907 een geheel eigens schilderstijl: kubisme. Driedimensionale voorwerpen werden als het ware uit elkaar gehaald en als losse stukjes op een tweedimensionaal doek geschilderd. Zo ontstaat een vervormde verzameling van platte vlakken die samen het beeld vormen. De kijker ziet de voorwerpen zo vanuit verschillende standpunten. We noemen deze stijl het analytisch kubisme. 

Kleur is voor de analytisch kubisten minder belangrijk, je ziet enkel bruine en grijze tinten. Onderwerpen zijn stillevens, portretten en landschappen. 

Bekijk werken van Gris, Braque en Picasso uit de periode 1907-1911 en bespreek ze. Wat zie je? Wat herken je in het werk? Wat valt op aan de kleuren? Wat vind je ervan? 

Aan het werk
Voor deze les heb je drie lesmomenten nodig. Les 1 is voor de kunstbeschouwing, de uitleg en stap 1-3. Les 2 is voor het verven. Het derde lesmoment, dit zal geen hele les duren, is voor het desgewenst overtrekken van de lijnen met zwarte stift. 

Stap 1:
Vorm op een centrale plek in het lokaal een stilleven van verschillende voorwerpen. 

Stap 2: Leerlingen tekenen het stilleven met potlood na vanuit minimaal drie standpunten. Overlappingen zijn verplicht. 

Stap 3: Trek met een liniaal en potlood schuine lijnen van boven naar beneden en van links naar rechts, zodat er vakken ontstaan. 

Stap 4: Plak de tekening met schilderstape op de tafel. Zo  krijgt het werk een mooi wit frame. Schilder de vakken met waterverf (alleen grijs- en geeltinten) en verdunde oploskoffie. Hoe meer water bij de koffie, hoe lichter de kleur. Is een vak nog nat? Verf dan het vak ernaast nog niet, anders loopt de verf of koffie door. 

Stap 5: Wacht tot het werk droog is. Gum de potloodlijnen die nog in het frame staan weg. Omlijn alle vakken met zwarte stift of met grijs potlood zoals hieronder. 

Beeldaspecten: lijn, vorm, kleur, nuance. 
Woordenschat: stilleven, compositie, overlappen, frame, schilderstape, tweedimensionaal, driedimensionaal, kubisme, standpunt. 

Deze les is uitgevoerd tijdens de Arts & Activitieslessen over kubisme in groep 6 en 7. Bron: Artescuola