Hollandse schaatspret

Door Brittany, groep 8

Benodigdheden:

1. lichtblauw en wit papier
2. donker transparant glanzend papier of sitspapier
3. plakstift
4. schaar
5. meel
6. kleurpotloden

Prachtige plaatjes van Hollandse landschappen en schaatsers op bevroren plassen, vormen het beeldmateriaal bij deze les. Op internet zijn genoeg van dit soort foto's te vinden. Laat een aantal van deze foto's aan de leerlingen zien (misschien hebben ze zelf ook van deze foto's) en bespreek ze samen. Neem een vel lichtblauw papier of laat het zelf door de kinderen beschilderen en plak er iets onder het midden donker transparant, glanzend papier overheen. Dit is het ijs. Je kunt ook kiezen voor zwart sitspapier. Plak hierover heen een vel wit papier waaruit een cirkel geknipt. Maak de witte vegen op het ijs door met een lijmstift strepen te trekken, daar overheen meel te strooien en het overtollige meel er vervolgens af te schudden. Teken boven het ijs een Nederlands landschap. Teken op een apart vel schaatsende mensen en kleur deze stevig in met vrolijke kleurtjes. Knip de schaatsers uit en plak ze op het ijs.

Door leerlingen van groep 7

Lesidee gekregen van Marjolijn Bos.

Winterdoorkijkje

Door Veerle, groep 7

Benodigdheden:

1. zwart papier op A4 formaat
2. wit schoolbordkrijt
3. pastelkrijt
4. haarlak
5. schaar
6. glitter
7. plaksel

De leerlingen krijgen een zwart vel tekenpapier. Hierop wordt een winterbos met besneeuwde dennen getekend. De dennen op de voorgrond zijn dichter gekleurd - meer wit, de dennen op de achtergrond zijn minder dicht ingekleurd, dus grijzer. Pas op met vieze vingers, deze geven vlekken! Als de tekening klaar is, trek je met behulp van bv. een bloempot een cirkel rondom het bos. Kijk goed hoe je de bloempot op het werk legt, zodat je de mooiste uitsnede krijgt. Knip de cirkel uit en bespuit het werk met haarlak om het te fixeren. Laat het even drogen tot het witte krijt weer zichtbaar is. Leg vervolgens de cirkel met de tekening naar beneden op de tafel. Kies een kleurtje pastelkrijt en kleur langs de buitenrand van de achterkant van het rondje een cirkel van ca. een centimeter. Leg het rondje in het midden van een nieuw vel zwart papier. Veeg met je vingers het gekleurde krijt uit over het nieuwe vel papier en zorg daarbij dat je het werk niet verschuift. Draai tenslotte het rondje met de tekening weer om en plak het precies in het zwarte rondje dat is overgebleven. Strooi een beetje glitter op kleine lijmpuntjes van de voorstelling.

Flitsend vuurwerk

Benodigdheden:

1. zwart papier op A-4 formaat
2. witte, rode, gele en oranje plakkaatverf
3. oude tandenborstel
4. theelepeltje
5. schaar
6. foto van skyline of bekend bouwwerk
7. rietje
8. gekleurd papier om werkstuk op te plakken

De kinderen kiezen een plaatje van een herkenbaar bouwwerk of skyline. Print dit uit en knip het zorgvuldig uit. Leg de afbeelding dan op een zwart vel papier. Verdun witte plakkaatverf met water zodat het vloeibaarder wordt. Doop de tandenborstel in de verf en klop de aanhangende druppels eraf. Neem het theelepeltje in de hand waarmee je schrijft en de tandenborstel in de andere hand. Schraap met het lepeltje over de haren van de tandenborstel, en schraap naar jezelf toe. Hierdoor schieten de haartjes van de tandenborstel terug waarbij ze spatjes verf loslaten. Oefen dit eerst even op een kladblaadje. Spat nu rondom je afbeelding. Vlakbij de afbeelding spat je dichter, verder weg spat je dunner.

Als je klaar bent, pak je voorzichtig de afbeelding weg. Je ziet nu het silhouet van je bouwwerk. Laat dit eerst drogen voor je verder gaat. Meng op een schoteltje gekleurde verf met water zodat het dunner wordt. Laat dan met een kwast een of twee drupjes verf op je werkstuk vallen, maar niet op het silhouet (leg je afbeelding desnoods terug op het zwarte vel). Blaas door het rietje op de druppels verf, zodat ze verspreiden. Herhaal dit net zo vaak als je mooi vindt. Pas goed op, er mag geen gekleurde verf op je silhouet komen. Plak je werkstuk tenslotte op een ondergrond in de kleur die er mooi bij past.

Vuurwerk boven de stad

Door Oscar, groep 7

Benodigdheden

1. wit tekenpapier op A3 formaat
2. oliepastelkrijtjes
3. ecoline in donkere kleuren
4. kwasten
5. gekleurd papier als ondergrond

De kinderen maken een tekening met drie lagen: voorgrond, middenstuk en achtergrond. Onderaan het vel papier tekenen ze een rij mensen van de achterkant: alleen hoofden, of hoofden met schouders. Wie dit wil, kan complete mensen tekenen. De tweede rij is een straat of een verzameling huizen. De mensen staan ervoor, denk dus aan de overlapping. Boven de huizen, de dere laag, zien we vuurwerk: felle kleuren, maar vooral ook wit! Er moet niet te precies getekend worden, want we werken met oliepastels. Hiermee zijn details bijna niet aan te geven. Als de tekeningen klaar zijn, worden ze helemaal ingesmeerd met ecoline. Kies donkere kleuren, want vuurwerk wordt immers in het donker afgestoken. Daar waar oliepastel zit, pakt de ecoline niet.

Raamhanger Merry Christmas

Benodigdheden:

1. patroon (klik op afbeelding ervan)
2. carbonpapier
3. stanleymesje en snijmat
4. groen karton
5. vloeipapier

Patroon (klik, vergroot eventueel, en print het uit)

Print het patroon uit en vergroot het eventueel tot A4 formaat. Neem het patroon met carbonpapier over op groen karton en snijd het uit. Pas op dat de letters aan het raam vast blijven zitten. Plak vloeipapier aan de achterkant. Je kunt de leerlingen ook vragen zelf de letters te tekenen. Geef hiervoor wel de maten van het raamwerk door. Let erop dat de aan elke zijkant van het raamwerk minimaal een letter vastzit. Zelf een patroon maken kan met papier en potlood, maar natuurlijk ook op de computer met Wordart.

Sneeuwpop close-ups

Door Danjel, groep 8

Benodigdheden:

1. grijs tekenpapier gesneden in stukken van 15 bij 15 cm
2. oliepastels
3. gekleurd karton voor achtergrond
4. schaar
5. lijm

Kinderen tekenen het gezicht (of een deel hiervan) van een sneeuwpop vanuit verschillende gezichtspunten: van bovenaf, frontaal, van onderaf, en profiel, ondersteboven enz. De tekeningen worden ingekleurd met oliepastels. Natuurlijk komen de kleuren in alle tekeningen terug, het is immers steeds dezelfde sneeuwman! Omlijn de onderdelen met zwart oliepastel. Maak een mooie compositie van de tekeningen en plak ze op gekleurd karton.

Door leerlingen van groep 8

Kerstman met kerstwens

Benodigdheden:

1. patroon
2. karton in donkerrood, rood, roze, wit en zwart
3. carbonpapier
4. wiebeloogjes
5. watten(schijfje)
6. 2 splitpennen
7. stukje raffia
8. zwarte stift

Klik op afbeelding voor patroon

Print het patroon uit. Neem met carbonpapier de buik en de armen van de kerstman over op rood karton. Knip de onderdelen uit. Neem de muts over op donkerrood karton en knip uit. Neem op roze karton de handen en het gezicht over en knip deze uit. Knip de laarzen uit zwart karton tenslotte de witte onderdelen uit wit papier. Plak de handen aan de mouwen. Plak de witte mouwranden eroverheen. Plak het gezicht en de muts op het lijf en plak de mutsrand eroverheen. Omlijn de witte mutsrand met zwarte stift. Plak de laarzen aan het lijf en de witte riem ook. Prik gaatjes op de plek van de driekhoekjes en maak de armen met splitpennen vast aan het lijf. Plak wiebeloogjes op het gezicht van de kerstman. Knip een baard en snor uit wattenschijfjes en plak deze op het gezicht. Knip uit zwart karton een rechthoek. Schrijf hier met wit bordkrijt een kerstwens op. Plak twee stukjes raffia aan dit bordje en plak de raffiadraden aan de handen van de kerstman.

Waxinelichthouder met glasverf

Door Sander en Rochelle, groep 8

Benodigdheden:

1. glaasje of jampotje
2. glasverf
3. contourpasta in goudkleur
4. penselen
5. terpentine

Maak het glaasje goed schoon met heet water en zeep. Zorg dat eventuele etiketlijm goed verwijderd is. Bedek de tafel met een krant.

Als je met contourpasta gaat werken, probeer dan eerst uit hoe hard je moet drukken om iets uit de tube te krijgen. Teken motiefjes of een voorstelling op het glas met de contourverf. Laat dit net zo lang drogen als op de verpakking staat. Kleur de vlakken binnen de figuren dan met glasverf. Je kunt er ook voor kiezen een bestaand motief aan de binnenkant van het glas te plakken en dit over te trekken met contourpasta.

Maak de penselen schoon met terpentine.

Vuurpijlen

Benodigdheden:

1. Pringles bus of rolletje van keukenrol of wc-papier
2. zwart knutselpapier
3. restjes papier
4. stokje
5. Duck tape
6. draadje

Beplak de bus of het rolletje met zwart papier. Plak versieringen op de bus van restjes papier. Knip een cirkel uit gekleurd papier en maak hiervan een kegel. Plak deze op de bus. Plak de stok met Ducktape vast aan de binnenkant van de buis. Plak een draadje wol onderaan de buis als lont.

Knip(kunst)kerstboom

Benodigdheden:

1. groen, wit en rood papier op A4 formaat
2. schaar
3. plaksel

Leg het rode en witte vel op elkaar en vouw ze tegelijk dubbel. Teken een halve kerstboom tegen de vouw. Knip deze boom uit. Vouw de bomen open en leg de rode even aan de kant. Vouw de witte weer dicht en knip langs de randen een smal stukje weg. Knip vanaf de vouw patroontjes naar de takken toe. Vouw de witte boom weer open en plak hem op de rode. Plak tenslotte de roodwitte boom op het groene vel.

Kerstengeltjes

Door Felix, groep 7

Benodigdheden:

1. zwart tekenpapier op A4 formaat
2. kleurpotloden in wit, geel, goud en zilver

Op zwart tekenpapier tekenen de leerlingen kerstengeltjes die rondvliegen in een sterrenhemel. Door de beperking van het aantal kleuren, worden de kinderen gedwongen goed na te denken over het gebruik van patronen in de stof van de jurkjes. De tekening is helemaal af met een mooi kader: een strakke lijn, stippen of een ingekleurd gouden lijstje!

Door leerlingen van groep 7

Kerstkleedje

Door Charmaine, groep 8

Benodigdheden:

1. wit tekenpapier van 20 bij 20 cm
2. liniaal
3. potlood
4. zwarte fineliner
5. rode of groene markeerstift
6. zwart papier
7. witte markeerstift

Leerlingen verdelen hun vel met grijs potlood in 16 hokjes van 5 bij 5 cm. Zorgvuldig meten! In elk vakje tekenen ze een kerstfiguurtje. Deze figuurtjes worden, net als bij een dambord, om en om ingekleurd: of de achtergrond, of het figuurtje zelf wordt rood (of groen). Tenslotte worden alle figuurtjes, details en vakken met zwarte fineliner omlijnd. Plak de tekening op een zwarte ondergrond en omlijn het geheel met een witte markeerstift.

Door leerlingen van groep 8

Kubistische kerstboom

Benodigdheden:

1. wit tekenpapier op A4 formaat
2. liniaal
3. plakkaatverf
4. kwasten
5. goud- en zilverkleurige markeerstift

Leerlingen tekenen een eenvoudige kerstboom in de vorm van een grote driehoek. Afmeten vanuit de middenlijn van het vel. Dan trekken ze met de liniaal schuine lijnen over het hele tekenvel. Van boven naar beneden, van links naar rechts, van boven naar de zijkanten enz. Met groentinten (mengen!) worden de boomvakken ingekleurd. De achtergrond wordt geverfd met warme mengkleuren. Als alles goed droog is, worden de lijnen binnen de boom met een zilverkleurige markeerstift overtrokken, en de lijnen buiten de boom met goudkleurige markeerstift.

Kerstkoortje

Benodigdheden:

1. gekleurd papier
2. scharen en lijm
3. potlood
4. bladmuziek kerstliedjes (internet)

A Christmas Carol is een boek van Charles Dickens, over de oude en verbitterde vrek Scrooge. Scrooge is een financier en geldwisselaar wiens enige doel het is om meer geld te verkrijgen. Hij heeft een hekel aan vriendschap, liefde en de gedachte van het kerstfeest. Vlak voor kerst heeft hij een aantal dromen waarin geesten hem op andere gedachten brengen. Deze opdracht gaat over de Christmas carolers, de zangers die uit volle borst de traditionele Engelse kerstliedjes ten gehore brengen.

Uit restjes papier knippen de kinderen de losse onderdelen voor de zanger of zangers: hoofd met open mond, armen, benen, jurk of pak, schoenen en natuurlijk de bladmuziek. Daar waar mogelijk worden de onderdelen 3D opgeplakt, zoals in het voorbeeld de armen, de jurk en de bladmuziek. Neusgaten en schoenveters worden getekend. Alle zangers worden op een groot vel geplakt.

Door leerlingen van groep 8

Glas in lood raam in Mondriaanstijl voor Kerst

Benodigheden:

1. zwart knutselpapier van 20 bij 20 cm
2. vloeipapier in rood, groen en wit
3. passer
4. wit potlood
5. liniaal
6. snijmesje
7. snijmat
8. lijm

Laat foto's van glas in lood ramen zien. Waar vind je dit soort ramen? Hoe werden ze vroeger gemaakt? Laat modern werk van Mondriaan zien. Welke kleuren gebruikte hij? Welke vormen zie je?

De kinderen gaan een glas in lood raampje maken van papier, in de stijl van Mondriaan en met kleuren die passen bij Kerstmis.

Geef elk kind een vel zwart knutselpapier van 20 bij 20 cm. Eerst moeten de kinderen bepalen welke vorm ze kiezen: vierkant of rond. Voor een ronde vorm trekken ze met een passer een zo groot mogelijke cirkel op het zwarte papier. Daarna trekken ze nog een cirkel die ca. 1,5 cm van de buitenste is verwijderd. Dit is het frame van het raam.

Kinderen die een vierkant raampje willen, trekken een kader op 1,5 cm van de buitenranden. Dit is hun frame.

Dan moeten vierkanten en rechthoeken getekend worden binnen het frame. Gebruik hiervoor een wit potlood en een liniaal. Zorg dat de lijnen 1 cm breed worden. Als je hiermee klaar bent, zet je grote kruisen in de vakken die uitgesneden moeten worden.

Snij de vakken met het kruis uit. Gebruik een ijzeren liniaal om langs te snijden. Als je hiermee klaar bent, gebruik je het raamwerk als mal voor het vloeipapier. Leg het raampje op het vloeipapier en trek een rechthoekje om. Knip het uit met 0,5 cm extra aan alle kanten; dit is je plakstrook. Plak de stukjes vloeipapier achter het raampje terwijl je erop let dat je de kleuren afwisselt.

Winterjas

Benodigdheden:

1. patroon winterjas
2. stof
3. knopen, bandjes, restjes stof
4. dunne en dikke naalden
5. restjes wol
6. naaigaren
7. textiellijm
8. karton

Kopieer het patroon van de jas naar word, vergroot het en print het uit. Knip de jas uit het papier. Leg de stof dubbel en speld het patroon op de stof met het midden van de jas tegen de stofvouw aan. Knip rondom het papier de jas uit de stof. Werk de jas af op de naaimachine of lockmachine. Nu wordt de jas versierd. Dit kun je doen door er knopen op te naaien, zakjes of manchetten op te plakken/naaien, randjes op te borduren enz. enz. Laat je fantasie de vrije loop! Als je klaar bent plak je je jas op een groot vel karton!

Uilen

Door Elaine, groep 7

Benodigdheden:

1. wit tekenpapier op A4 formaat
2. zwarte viltstiften en markers in verschillende diktes
3. gele ecoline
4. penselen
5. zwart papier
6. foto's van uilen

Bespreek met de klas kenmerken van uilen en bekijk daarbij diverse foto's. Uilen zijn nachtdieren. Ze slapen overdag en jagen 's nachts. Uilen hebben een rond, afgeplat gezicht met grote naar voren gerichte ogen. Ze kunnen hun kop 270 graden draaien zodat ze toch in alle richtingen kunnen kijken. De ogen zijn groot, en hierdoor kunnen uilen goed op afstand zien, ook 's nachts. Van dichtbij kunnen ze slecht zien. Uilen hebben een haaksnavel en krachtige klauwen aan hun poten, met veren erop. Twee klauwen zijn naar voor gericht en twee klauwen naar achter. De oren van uilen bestaan uit een opening, soms bedekt met een oordeksel. De oren moeten niet verward worden met de oorpluimen die bv. de ransuil heeft. Oorpluimen worden door veren gevormd en zitten niet op de plaats waar de oren zitten. De oorpluimen geven de status aan: een volwassen, sterke, gezonde uil met een groot territorium heeft grote oorpluimen. Jonge, zwakke, zieke of oude exemplaren hebben kleinere oorpluimen. De meeste uilen hebben een mengeling van bruine, zwarte, witte, en grijze veren. Die kleuren bieden camouflage, en daarom kunnen de uilen zich gemakkelijk verbergen.

Door Charmaine, groep 8

De kinderen schetsen met potlood een uil op een tak, waarbij ze rekening houden met de kenmerken van de uil zoals die besproken zijn. Hierna worden met diverse diktes zwarte stiften patronen aangebracht in de lichaamsdelen van de uil. Door middel van verschillende patronen, moeten de afzonderlijke onderdelen van de uil te herkennen zijn. Alleen de ogen en de snavel mogen met geel of oranje worden ingekleurd, de rest blijft zwart.

Als de tekening klaar is, wordt de achtergrond rondom de uil en de tak met gele ecoline ingekleurd. Pas op dat de tekening niet geraakt wordt, want dan loopt de stift uit. Blijf daarom zo'n halve centimeter uit de buurt van de uil. Plak het werk op een zwarte achtergrond.

Een bord vol uilen, door groep 7

Bomen blazen

Benodigdheden

1. wit tekenpapier op A4 formaat
2. waterverf
3. plakkaatverf
4. Oost-Indische inkt
5. wattenstaafjes
6. rietjes

Oefen het blazen van de inktdruppels eerst op een restje papier! Neem hiervoor wel glad tekenpapier, want echt kladpapier zuigt te sterk. Laat een druppel Oost-Indische inkt op ongeveer een derde van onderaan het tekenvel vallen en blaas met een rietje de druppel omhoog en schuin naar opzij zodat je een boom ziet ontstaan. Hard blazen, want de dikke takken kunnen dan steeds verder vertakken! Herhaal dit twee keer, zodat je drie bomen op je tekenvel hebt. De takken mogen door elkaar lopen (overlapping), dit is in het echt immers ook zo. Laat de inkt vervolgens goed drogen. Schilder met waterverf een grond en een lucht. Je kunt voorzichtig over de bomen verven, want de inkt zal weinig vlekken als hij goed droog is. Laat ook dit weer goed drogen. Met plakkaatverf (onverdund!) en een wattenstaafje 'schilder' je de herfstblaadjes aan de takken en op de grond en in de lucht (vallend blad). Dichtbij de boom veel blaadjes, verder van de boom af minder blaadjes. Plak tenslotte het werk op een zwarte achtergrond.

Inpakken zoals Christo

Ingepakte wereldbol

Christo Vladimirov Javacheff, kortweg Christo, is een bekende beeldend kunstenaar. Christo werkt (tot aan haar dood in 2009 samen met zijn vrouw) vanuit de VS aan enorme kunstprojecten. De kunstzinnige strategie van Christo en zijn vrouw Jeanne-Claude is om grote bouwwerken of landschappen met doek of andere stof 'aan te kleden'. Het inpakken van gebouwen of objecten leidt tot de abstractie van deze onderwerpen. Voorbeelden werk zijn de Pont Neuf in Parijs (1985), de Rijksdag in Berlijn (1995). In het Central Park in New York voerden zij het kunstproject The Gates uit in 2004. Voor Christo is het belangrijk dat zijn werk voor het grote publiek toegankelijk is. Het resultaat is puur esthetisch bedoeld en heeft tot doel mensen 'met andere ogen' te laten kijken naar de omgeving. Alle werk van Christo is te zien op zijn website. Vertel de leerlingen enkele dagen voor de les dat zij een voorwerp van huis moeten meenemen dat

1. groter is dan een pak melk;
2. op je tafeltje past;
3. niet breekbaar is;
4. niet kostbaar is;
5. enkele dagen op school mag blijven;
6. bijzonder van vorm is (dus geen doos)

Ingepakte schildersezel

Breng zelf voor de les iets mee dat ingepakt is als cadeautje. Houd een onderwijsleergesprek over inpakken. Waarom doen we dat? Denk aan verzenden, beschermen (vervoer) en verrassen (cadeautjes). Laat voorbeelden van Christo's werk zien en bespreek waarom hij dit doet. Hoe herken je de voorwerpen die Christo inpakt? Leg de opdracht uit: pak een voorwerp in zodat de details onzichtbaar worden; bind het daarna zo af dat de vorm weer zichtbaar wordt. Benodigdheden

1. inpakmateriaal: doeken/lappen, stukken plastic, vuilniszakken, pedaalemmerzakken, inpakpapier, toiletpapier, aluminiumfolie en huishoudfolie
2. afbindmateriaal: touw, garen, wol, katoen, plakband, ijzerdraad, vislijn, schilderstape en repen stof
3. versiermateriaal: veertjes, glitter, verf, watervaste stift, textielstiften, gekleurd papier, glitterlijm, knopen

Zorg dat in elk groepje voldoende inpakmateriaal en afbindmateriaal klaar ligt. Zet het versiermateriaal klaar op een aparte plek in de klas. Dit is alleen voor de kinderen die snel klaar zijn. Als de kinderen aan het werk gaan, loop dan rond en benadruk dat het niet fout kan. Elk kind pakt volgens zijn eigen idee in. Blijf wel wijzen op de doelen: pak zo in dat details verdwijnen en bind zo af dat de vorm weer herkenbaar wordt. Laat de kinderen na het opruimen hun eigen werk tentoonstellen en bespreek de resultaten. Zijn de doelen behaald? Wat vond je moeilijk? Laat de kinderen tenslotte zelf enkele digitale foto's maken van hun kunstwerk.

Ingepakte kersdecoratie

Les en foto's verkregen van Linda Vroemisse

Sinterklaas skyline

Door Jurre, 11 jaar

Op de site van juf Lisette staat een les die we elk jaar opnieuw doen om het klaslokaal in Sintstemming te krijgen: de Sinterklaas skyline! Benodigdheden:

1. donkerblauw of paars papier A4 formaat
2. geel papier A4 formaat
3. zwart papier A4 formaat
4. paperclips
5. schaar
6. stanleymesje
7. snijmat
8. plaksel

Teken op het zwarte vel een skyline van een straat. Teken er eventueel een boom bij, en plaats een zwarte piet bij een schoorsteen. Leg dit zwarte vel op een geel vel en maak deze aan elkaar vast met vier paperclips. Knip/snijd de skyline uit, waarbij je dus door twee vellen tegelijk knipt.

Snijd later raampjes uit de huizen van alleen het zwarte papier, zodat de raampjes geel worden. Knip een maan (rondje omtrekken) uit het overgebleven stuk van het gele vel. Plak nu de zwarte en gele skyline op elkaar, waarbij je het zwarte papier een millimeter verschuift, zodat het geel naar voren komt. Goed kijken van welke kant de maan schijnt, en welk deel van de huizen dus door de maan wordt verlicht. Aan die verlichte kant moet je het geel zien. Plak de maan op het blauwe vel, en de huizenrij eronder. Snijd de ondergrond eventueel bij en klaar is je avondtafereel!

Alle afzonderlijke werken bij elkaar, vormen een mooi groepswerk.

Piet in lood

Door leerlingen van groep 7

Benodigdheden

1. zwart of gekleurd papier op A4 formaat
2. wit potlood
3. schaar
4. snijmesje en snijmat
5. vloeipapier in verschillende kleuren
6. lijm

Glas in lood is de naam voor een vensterraam dat uit stukken glas bestaat die door lood met elkaar verbonden worden. Glas in lood werd vroeger gemaakt omdat een raam uit een stuk niet gemaakt kon worden. Bespreek met de kinderen waar je glas in lood nu nog ziet. Waarom wordt het nu nog gemaakt, want we kunnen tegenwoordig toch wel een glasplaat uit een stuk maken? Wat is het effect van glas in lood? Wat is lood? Waar kom je dit ook tegen?
De leerlingen gaan een piet in lood maken. Ons lood is zwart papier. Elk kind krijgt een zwart vel knutselpapier. Hieromheen trekken ze met wit potlood een rand van 2 cm breed. Dit is de lijst van het werk. In het raamwerk wordt een piet getekend met weinig details; het gaat alleen om het gezicht, de muts en de kraag. Je kunt er ook voor kiezen patronen uit te delen.
Deze piet wordt met enkele stroken van ca. 1,5 cm breed aan de lijst verbonden. Vervolgens kruisen de kinderen die stukken aan die weggeknipt of gesneden moeten worden. Na controle van de leerkracht kan er dan geknipt/gesneden worden. Hierna worden de raampjes bevestigd. Leg een stukje vloeipapier achter een vlak van het raamwerk en trek dit met potlood om. Knip dit stukje met een plakrand van 1 cm extra uit en plak het aan de achterkant het vlak te bedekken. Doe dit zo met alle vlakken. Hang de Piet in lood-werkstukken voor het raam zodat het licht er mooi doorheen kan schijnen.

Explosie in de glasfabriek

Met deze les kun je het ontstaan en de achterliggende gedachte van abstracte kunst uitleggen. De bomenschilderijen van Piet Mondriaan laten de ontwikkeling van een realistisch schilderij naar een abstract werk mooi zien. De rode boom van 1908 is een realistisch werk. Mondriaan schilderde wat hij zag.

In De grijze boom (1911) zie je hier beeldelementen verschijnen die met de echte boom niets meer te maken hebben. Tussen de krans van takken zijn lijnen en vegen geschilderd waarmee de kunstenaar niets natuurlijks meer lijkt te willen aanduiden. Het is zijn bedoeling je blik door de compositie te sturen. Behalve beweging heeft de voorstelling zo ook een nieuw evenwicht gekregen. Het gekronkel van de twijgen wordt door tegenkrommingen, zigzagjes en andersoortige verfhalen mooi uitgebalanceerd. De lijnen en vegen van de Grijze boom staan los van de waarneming en vormen een eigen beeld.

In 1912, een jaar later, ging hij nog een stap verder. Toen schilderde hij een ‘Bloeiende appelboom’ die je amper meer kuntherkennen. Dat lukt alleen nog als je hem samen met de vorige voorbeelden bekijkt.

(bron tekst: Digischool)

Benodigdheden:

1. zwart knutselpapier op A4 formaat
2. scharen en plaksel
3. gekleurd papier
4. liniaal en potlood

Leerlingen trekken halverwege hun zwarte vel een potloodlijn. Uit dubbel gekleurd papier knippen ze drie of vier flessen of vazen. Van elk tweetal flessen wordt er een op de bovenste helft van het zwarte papier geplakt. De tweede versie van de flessen wordt in stukjes geknipt en op de onderste helft van het zwarte papier geplakt, alsof er een explosie in de fabriek heeft plaatsgevonden!

Door leerlingen van groep 5