Lachen, gieren, brullen!

Lachen, gieren, brullen

meer dan 100 grappige gedichten

met illustraties van Matt Hunt

Wie kent niet het boek Ik wou dat ik een vogel was, een verzameling  natuurgedichten, of de opvolger hiervan, Een wonderprachtig dier, met  dierengedichten. Beide bloemlezingen bevatten 366 gedichten geschreven door bekende Nederlandse en Vlaamse auteurs. Voor elke dag is er dus een gedicht! 

Oorspronkelijk zijn het Engelstalige boeken. Uitgeverij Ploegsma heeft de Engelse gedichten vervangen door Nederlandstalige, maar wel de originele illustraties van Frann Preston-Gannong en Britta Teckentrup gebruikt.  

Ook aan Lachen, gieren, brullen! dat in oktober 2024 verscheen ligt een Engelstalig boek ten grondslag: A whale of a time, met illustraties van Matt Hunt. Helaas dit keer in de Nederlandstalige versie geen 366 gedichten, maar 102. Die zijn dan wel stuk voor stuk hilarisch grappig of wrang geestig. Wat te denken van een stappenplan voor het pikken van een snoepje uit de trommel. Of de snotterende olifant die bang is voor minibeestjes.  Of de leeuwen die zo verlegen zijn dat ze niet durven te brullen. Of het droevig-grappige Ik ben een feest ... als ik er ben geweest. 

In het boek vind je gedichten van de inmiddels overleden Annie M.G. Schmidt en Hans Andreus, maar ook van hedendaagse schrijvers als Pim Lammers, Rian Visser en Edward van den Vendel. Sommige gedichten zijn eerder gepubliceerd, andere zijn voor dit boek geschreven.  

Op de paginavullende illustraties van Matt Hunt is zo veel te zien dat je bijna zou vergeten de gedichten, die er in klein lettertype tussen staan, te lezen! Hunt combineert in zijn collage-achtige afbeeldingen verf, pen, krijt en kleurpotlood en bewerkt ze verder op de computer. Kleurrijk, vrolijk, modern en een feestje om naar te kijken!

 

Een heerlijk boek om in de klas voor te lezen of om zelf te lezen! 

En misschien vormen de illustraties van Matt Hunt inspiratie voor een fijne tekenles. 

Leeftijd:                        6 - 99 jaar    

Uitgever:                       Ploegsma

Verschijningsdatum:     1-10-2024

Aantal pagina's:            160    

Type:                             hardcover+leeslint    

ISBN:                            9799021685786

Prijs:                              27,50

Pompoen, net als Burton Morris

 Benodigdheden: 

1. diverse kleuren knutselpapier
2. zwart vouwkarton 20 bij 20 cm
3. gekleurd vouwkarton 20 bij 20 cm
4. schaar
5. lijm
6. zwarte viltstift

Burton Morris (Pittsburgh, 1964) is een Amerikaanse pop-art artiest. Hij is beïnvloed door pop-art kunstenaars uit de jaren '60 en '70 en is inmiddels uitgegroeid tot de bekendste hedendaagse post pop-art artiest. Morris geeft met zijn werk een hedendaagse draai aan de traditionele pop-art. Zijn werk is vrolijk, energiek en kleurrijk. De voor hem karakteristieke lijnen in combinatie met de vrolijke heldere kleuren geven zijn werk een spetterende energie. Morris' werk is bekend uit de tv-serie 'Friends' en verschijnt verder in grote reclamecampagnes van Amerikaanse bedrijven als AT&T, Pepsi en Heinz. 

Laat werk van Morris zien. Bespreek de opvallende kenmerken: 

• felle kleuren
• zwarte omlijning
• weinig details
• beweging d.m.w. streepjes
• witte streepjes die lichtval suggereren
• zwarte stervorm rondom 

De leerlingen maken een werkstuk in de stijl van Burton Morris met als onderwerp: pompoenen.

Zie voor een stap-voor-stap beschrijving met foto's de vorige les van Morris op dit weblog. 

Oh en ... de niet eerder hier geposte mail die ik van Burton Morris kreeg naar aanleiding van die vorige les uit 2011:

Dear Jacquelin,
I came across your blog and saw your student's artworks. I am truly touched that you honored my artwork in your teaching lessons and hope it was a success and inspired the children! 
I hope to show again in the Netherlands one day and feel free to keep in touch.
Your friend,
Burton Morris

Hoera, het is herfst!

Benodigdheden:

1. wit tekenpapier 30 bij 20 cm
2. potlood
3. liniaal
4. wasco
5. ecoline/vloeibare waterverf
6. penseel
7. pot met water
8. gekleurd papier voor achtergrond
9. lijm

Wat moet je doen?

1. Teken met potlood en liniaal een raster van hokjes van 5 bij 5 cm. 
2. Trek de potloodlijnen over met wasco. Trek ook wascolijnen langs de buitenranden van het papier. 
3. Maak met wasco herfsttekeningetjes in de vakken. In deze les is gekozen voor diagonale lijnen; de voorwerpen komen in deze diagonalen steeds terug.  
4. Verf de tekeningetjes met ecoline/vloeibare waterverf. 
5. Verf de vakken ook met ecoline/vloeibare waterverf; zorg daarbij voor een regelmatig patroon. 
6. Plak het werk op een gekleurde achtergrond.

Door grotere vakken te maken, is deze les ook geschikt voor de middenbouw.

Tekeningen door leerlingen van groep 5, 7 en 8. 

Pompoenen in het maanlicht

Benodigdheden:

1. zwart tekenpapier A4 formaat
2. pastelkrijt of bordkrijt
3. pompoenen of afbeeldingen van pompoenen
4. spuitbus met haarlak
5. papieren handdoekjes
6. gekleurd papier 

Pompoenen werden duizenden jaren voor Christus al verbouwd in Midden- en Zuid-Amerika. In Europa is de pompoen pas sinds de 16e eeuw bekend. In Mexico en het zuidoosten van de VS worden pompoenen gegeten in traditionele gerechten. In Nederland worden pompoenen ook steeds meer gegeten. 
We kennen de pompoen ook als decoratiemiddel. Vanaf september liggen de tuincentra er vol mee. Rond Halloween worden pompoenen gebruikt om er lampions van te snijden. 

Bekijk enkele meegebrachte pompoenen of foto's ervan en bespreek de verschillende vormen, de grootte, kleuren en de inzet van de steel. De lange stelen met de bladeren zullen er niet meer aanzitten, laat deze zien a.d.h.v. foto's. 

Wat moet je doen?

1. Teken twee of meer pompoenen op zwart papier en zorg ervoor dat een van de pompoenen een ander overlapt. 
2. Kleur in met pastelkrijt (zet je vieze vingers niet op het tekenvel!). Mix de kleuren om ze te verdiepen en lichtval (maanlicht!) aan te geven. 
3. Klaar? Fixeer met haarlak en plak je werk op een passende achtergrond.

Alle kunstwerken gemaakt door leerlingen groep 8.
Beeldaspecten: ruimte (overlapping), kleur, nuance. 

Zonnebloem met verschillende materialen

Benodigdheden:

1. zonnebloemen of foto's daarvan
2. wit tekenpapier A1 formaat, gesneden in stroken van 30 bij 65 cm
3. vijf verschillende materialen, bv. kleurpotlood, stiften, plakkaatverf, waterverf, oliepastels, aquarelpotloden, ecoline, wasco etc.
4. kwasten
5. potlood, liniaal
6. gekleurd papier
7. schaar

Bekijk hoe zonnebloemen eruit zien. Hoe dik is de steel, hoe ziet het blad eruit, hoe zijn de bloemblaadjes verdeeld, welke kleuren zie je in het hart van de bloem enz.
Verdeel het vel papier met dunne schetslijntjes in vijf vakken van 13 cm hoog. Maak een tekening van enkele zonnebloemen. Zorg ervoor dat de bloemen zelf getekend worden op de scheidingslijnen van de vakken, zodat je straks goed de verschillende kleurmaterialen kunt zien. Zorg er voor dat in elk vak minstens een halve zonnebloem of een blad getekend is.

Kies vijf verschillende kleurmaterialen. Gebruik in elk vak een ander materiaal. Let goed op de scheidingslijnen. Bedenk zelf de volgorde van de materialen, bv. van felle kleuren (stiften) naar steeds minder fel (aquarelpotlood). Wat is het verschil tussen de materialen? Wat zie je en wat voel je? (textuur)

Plak het werk op een gekleurde ondergrond. Of: snijd de vijf vakken los van elkaar en plak ze met wat tussenruimte op een gekleurde ondergrond.

Door leerlingen van groep 7

Beeldaspecten: kleur, textuur, nuance. 

Geschakelde schelpen

Benodigdheden:

1. wit tekenpapier 20 bij 20 cm
2. potlood
3. zwarte fineliner
4. viltstiften
5. gekleurd papier voor achtergrond 

Wat moet je doen?

• Teken op het tekenvel enkele rechte en/of gebogen lijnen die elkaar kruisen, zodat er kleurvlakken ontstaan. 
• Schets op deze lijnen verschillende schelpen; zorg dat ze elkaar raken. 
• Trek de schelpen over met fineliner. 
• Vul de vlakken tussen de schelpen met warme of koude kleuren. 
• Teken eventueel patroontjes in de vlakken.
• Plak het werk op een gekleurde achtergrond.

Tekeningen gemaakt door leerlingen van groep 7/8.

Beeldaspecten: vorm, lijn, kleur.

Kunstbegrippen: warme en koude kleuren, kleurvlak, patronen. 

Verjaardagskalender in één kleur

Benodigdheden:

1. tekenpapier op A3 formaat
2. potlood en liniaal
3. plakkaatverf
4. kwasten
5. pot water
6. papieren handdoekjes
7. zwarte marker 

Aan het begin van het schooljaar maakt elke groep vaak een eigen verjaardagskalender. In deze les gebruiken we de kalender om technieken en beeldende termen te herhalen. 

Wat moet je doen?

1. Teken in het midden van het vel een geometrische vorm. 
2. Verdeel de ruimte rond de vorm in vlakken door horizontale en verticale lijnen te trekken met potlood en liniaal. 
3. Verdeel dan de vorm ook in vlakken met rechte lijnen. 
4. Kies een kleur verf en spuit dit in een verfbakje of schotel. Spuit er wit en zwart naast. 
5. Kleur de vlakken in, begin met de lichtste kleur. Bv. bij rood: voeg enkele druppels rood toe aan de witte verf, meng en verf dan twee of drie vlakken in deze kleur roze. Voeg opnieuw wat rood toe voor een donkerder kleur roze etc. Doe hetzelfde voor de donkere kleuren, maar dan door toevoeging van zwart. 
6. Laat drogen en omlijn alle vlakken met een zwarte marker + liniaal. 

Beeldaspecten: vorm, lijn, nuance, kleur.

Technieken: meten, werken met liniaal, kleuren mengen, verven. 

Olympische sporters

Benodigdheden:

1. per groep een vel tekenpapier A1 formaat
2. ronde vouwkartons of knutselpapier in Olympische kleuren
3. passer
4. scharen en lijm
5. sportfiguur kopie

Begin de les met het symbool van de Olympische Spelen: de gekleurde ringen. Welke kleuren hebben ze? Wat is de betekenis van de ringen?  Hoe zijn ze door elkaar gevlochten?

Vraag vervolgens een of meer kinderen voor de klas en laat ze een houding van een sporter aannemen, bv. een schaatser of skiër. Bekijk en bespreek de houding: hoe is de stand van de benen, armen en lichaam? Wijzig de houding en kijk opnieuw goed.

De leerlingen werken in groepjes van vijf. Geef elke groep een A1 vel, gekleurde vouwkartons en vijf kopieën van de sportfiguren. 

Elke leerling tekent een Olympische ring met behulp van een passer en knipt deze uit. Knip de ring op een plek door. Overleg samen hoe de ringen geplakt moeten worden. Kijk goed welke naar voren en welke erachter moet. Zorg dat de knip onder een andere ring terecht komt, zodat je die niet ziet. 

Knip de onderdelen van de sportfiguur uit. Deze vijf sporters moeten rondom, achter, door en voor de ringen geplakt worden. 

Deze les is oorspronkelijk op dit blog gepubliceerd in 2010.  

Stempelen met Mondriaan

Doel: Het terugbrengen van de zichtbare wereld in horizontale en verticale lijnen en primaire kleuren. 

Techniek: stempelen. 

Benodigdheden:

1. zwart karton 
2. sponsjes geknipt in verschillende afmetingen (vierkanten en rechthoeken) 
3. plakkaatverf in rood, geel en blauw
4. kwasten
5. witte wasco 

Bekijk met de groep werken van Mondriaan. Laat zien hoe Mondriaan een boom abstraheerde.

Bekijk ook Victory Boogie Woogie, het schilderij waarin een deel van de plattegrond van New York herkenbaar is. Vertel dat we onze eigen Mondriaan plattegrond gaan maken. Bespreek daarbij de termen primaire kleuren, vierkant, rechthoek, verticale en horizontale lijnen.

Instructie 

Spreek af dat de kwasten niet worden gespoeld, maar bij dezelfde kleur blijven. 
Laat zien hoe je met een kwast een sponsje insmeert met verf.
Laat zien hoe je stempelt: niet schuiven met de spons, maar van het papier aftillen. Zo krijg je de meest strakke vorm.
Stempel alleen horizontaal of verticaal. 
Probeer niet twee dezelfde kleuren naast elkaar te stempelen. 
Zorg dat de vormen elkaar niet raken, je moet de zwarte weggetjes kunnen zien. Laat het werk drogen. Teken tot slot met een wit krijtje strepen op de weg.

Beeldaspecten: vorm, kleur, lijn.

Kunsttermen: stempelen, primaire kleur, vierkant, rechthoek, verticaal, horizontaal. 

Alle werken gemaakt door leerlingen van groep 1/2. 

Portfoliomap groep 3-8

Aan het eind van het schooljaar nemen de leerlingen hun kunstwerken van dat jaar mee in een zelfgemaakte portfoliomap. De map is niet meer dan een dubbelgevouwen schetspapier, maar de voorkant is elk jaar anders.
Dit schooljaar hebben veel collega's gekozen voor een portfolio in popart, een van de stromingen die aan de orde is geweest. 

Groep 3 heeft een tekening gemaakt zoals Miro (geen popart). Beschrijving hier. Van de map heb ik geen foto, wel van de inhoud:

Groep 4 heeft een map gemaakt in de stijl van Burton Morris, de meest gebruikte les van dit blog! Hier de beschrijving. 

inhoud groep 4

De mappen van groep 5: in de stijl van David Hockney. De les staat hier. De map is versierd met gedrukte ringen (wc-rol + verf). 

inhoud groep 5

De mappen van groep 6: in de stijl van als James Rizzi: beschrijving. 

Groep 7: net als Modigliani (geen popart). Beschrijving hier. 

Groep 8 zelfportret in popart stijl. Naam en jaartal moeten er nog op. Beschrijving hier. 

Oscar de Octopus

Door Iris, groep 5

Benodigdheden:

1. wit tekenpapier A2 formaat
2. oliepastels
3. vloeibare waterverf of ecoline
4. kwast
5. pot water
6. zout

Lees het verhaal over Oscar de Octopus of het prentenboek O o octopus. Bekijk inktvisfoto's: wat zie je? We tekenen een inktvis in de zee. Een groot hoofd, grote ogen onderaan het hoofd en 8 tentakels die over en onder elkaar slingeren moeten terug te zien zijn in de tekening.
Inkleuren met oliepastels, waarbij patronen moeten worden getekend. Denk aan het boven en onderdoor gaan van de tentakels. Omlijn de inktvis eventueel met een donkerder kleur krijt.
Maak de achtergrond nat met water en laat daarin druppels vloeibare waterverf of ecoline vallen. Strooi er zout op voor een mooi effect.

Door leerlingen van groep 5

Beeldaspecten: ruimte, kleur, lijn 

Sterrennacht met lijm en krijt

Laat tijdens de les, die uit twee lesmomenten bestaat,  het schilderij Sterrennacht op het digibord staan. 

Info voor leerkracht: 

Vincent van Gogh (1853-1890) was een Nederlands kunstschilder. Zijn werk valt onder het postimpressionisme, de stroming na het impressionisme. In zijn begintijd schildert Van Gogh vooral gewone mensen, bv. arme boeren die zwaar werk doen. De kleuren van zijn schilderijen zijn donker (de Aardappeleters). 

In Parijs leert hij de lichte en kleurige werken van Franse schilders kennen. Van de schilder Pissaro leert hij impressionistisch te schilderen. Van Gogh verandert de stippen in streepjes en zijn werk wordt kleuriger en helderder. 

Na twee jaar Parijs gaat Van Gogh naar Zuid-Frankrijk, waar hij o.a. boomgaarden en korenvelden schildert. Van Gogh krijgt angstaanvallen en laat zich opnemen in een ziekenhuis bij Arles. In de tuin van het ziekenhuis maakt hij de mooiste schilderijen. Een van de werken die daar is ontstaan, is Sterrennacht. In 1890 pleegt Van Gogh zelfmoord. 

Laat het schilderij Sterrennacht zien. Bespreek wat opvalt: 

• heldere kleuren
• korte kwaststreken
• geen gemengde kleuren, maar kleuren die naast elkaar gebruikt zijn
• je ziet beweging in de lucht

Zoom in op het werk via Arts & Culture en zie de textuur: zichtbare dikke klodders verf met barstjes erin. Her en der zie je zelfs het schildersdoek er doorheen. 

Benodigdheden:

1. zwart papier A3 formaat
2. wit potlood
3. witte lijm die transparant opdroogt (bv. houtlijm of schoollijm)
4. oliepastelkrijtjes

Les 1: Tekenen met lijm 

Teken met wit potlood jouw Sterrennacht op zwart papier. Teken de buitenlijnen van de huisjes en de hoge cipres of een andere boom. Teken de grote krullen in de lucht. 

Oefen met het tekenen met lijm op een kladje. Hoe hard moet je drukken? Hoe voorkom je dikke klodders? 

Trek de potloodlijnen in jouw Sterrennacht over met lijm. Laat je werk drogen.

Les 2: Afmaken met pastelkrijt

Maak je tekening af met oliepastelkrijtjes. Kleur geen vlakken, maar trek met de krijtjes korte streepjes rondom de lijmlijnen, net zoals Van Gogh deed. Maak de streepjes in de lucht zo dat je de beweging erin goed ziet. 

Beeldaspecten: kleur, lijn, nuance, textuur. 

Les is gegeven in groep 5 tijdens onze Arts & Activities-lessen over het impressionisme in juni 2024. 

Zelfportret, net als Vincent van Gogh

 Benodigdheden: 

1. tekenpapier
2. plakkaatverf in huidskleuren + basiskleuren
3. kwasten + schotels eierdozen
4. papieren doekjes
5. zwarte fineliner 
6. gekleurd papier of stroken
7. lijm

Voor info over Van Gogh, zie een van de andere lessen over hem op dit weblog. 

Bekijk zelfportretten van Vincent van Gogh. Wat valt op?

• heldere kleuren
• geen kleurvlakken
• snelle korte verfstreken
• achtergrond lijkt soms te bewegen

Ter voorbereiding op deze les en het schilderen van streepjes zie de les Schilderen zoals een impressionist. 

Wat moet je doen?

• Bekijk het filmpje over het tekenen van een gezicht. 
• Schets een portret van jezelf. Gebruik eventueel een spiegeltje.
• Oefen het schilderen van streepjes op een kladje. 
• Schilder het portret net als Van Gogh deed, dus met korte penseelstreken. Ga geen verf mengen, maar schilder kleuren over elkaar zoals Van Gogh deed, of doe twee kleuren aan je kwast.  
• Schilder de achtergrond ook in korte penseelstreken. 
• Omlijn eventueel ogen, neus en mond met een fineliner. 
• Signeer je werk met je eigen naam of de naam Vincent. 
• Plak of niet je werk op een gekleurde achtergrond.

Beeldaspecten: kleur, nuance, textuur. 

Technieken: schilderen in korte streken, portret tekenen.

Deze les is gegeven in groep 8 tijdens onze Arts & Activities-lessen over het impressionisme in maart/april 2021. 

In de tuin van Monet

Benodigdheden:

1. stevig tekenpapier op A3 formaat
2. plakkaatverf in groen, blauw, wit, rood en geel
3. per leerling 2 kwasten
4. per leerling 2 sponsjes
5. papieren doekjes
6. oliepastelkrijtjes 
7. schotels 

Claude Monet is een Franse schilder die leefde van 1840 tot 1926. Hij werkte graag buiten om landschappen, parken en zijn eigen tuin te schilderen. Beroemd zijn de waterlelies van Monet, die hij in verschillende seizoenen schilderde en op verschillende momenten van de dag. 

Gebruik bij de les het prentenboek In de tuin van Monet door Kaatje Vermeire. Een lesbrief bij dit boek staat hier. 

Bekijk schilderijen van Monet die buiten zijn gemaakt.
Wat zie je? Hoe kun je zien dat dit een werk van Monet is?

• korte kwaststreken
• streepjes/klodders
• je ziet het licht in het werk heel goed
• deze werken zijn buiten gemaakt

Les 1

Knijp wat blauwe, groene en witte verf op je bordje. Dip je sponsje in de blauwe verf. Stempel en smeer het blad vol. Werk snel, net als Monet. Gebruik de andere hoek van het sponsje en dip in de groene verf. Stempel overal over het blad. Doe dit tot slot ook met de witte verf. Dit mag best met je groene kant, dan worden je leliebladen lichtgroen! Laat je werk drogen.

Les 2

Je gaat waterlelies schilderen. Meng met een kwast een kleine beetje rood door witte verf. Schilder verspreid over je blad liggende ovaaltjes. Niet te netjes. Denk eraan: het gaat om de impressie! 

Schilder aan de onderkant van de ovaaltjes een groene rand: dit is het blad. Om het frisser te maken kun je wat lichtgroene verf mengen en erbij gebruiken. Je hoeft je groene kwast niet schoon te maken.  Schilder dan met geel een hart in je bloem. Laat het werk drogen.

Teken tot slot met een donkerrood of paars oliepastelkrijtje lijnen in je lelie: de bloemblaadjes. En klaar is je impressie van de vijver met waterlelies! 

Technieken: schilderen in korte streken, stempelen, kleuren mengen.

Beeldaspecten: kleur, nuance. 

Deze les is gegeven in groep 1/2 tijdens onze lessen Arts & Activities in mei/juni 2024.

Eerste woordjes met Vincent

Met kunst kun je niet vroeg genoeg beginnen. En dat dachten ze bij het Van Goghmuseum ook. Met het vierkante kartonboekje Eerste woordjes leren peuters woorden aan de hand van (uitsnedes uit) schilderijen van Vincent van Gogh. Hoe leuk is dat! 

Uitgegeven april 2024
Uitgeverij Ploegsma
ISBN 9789021685472 
14 pagina's, € 6,95